آیت‌الله سید علی حسینی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، از شخصیت‌های برجسته و اثرگذار در تحولات سیاسی و تاریخی ایران در دوران معاصر به‌شمار می‌آید. در این نوشته وب سایت مجله بیوگرافی فوتبال همراه ما بمانید.
| نام | آیت‌الله سید علی حسینی خامنه‌ای |
|---|---|
| تولد | ۲۹ فروردین ۱۳۱۸ |
| محل تولد | مشهد، ایران |
| ملیت | ایرانی |
| سمت فعلی | رهبر جمهوری اسلامی ایران |
| تعداد فرزندان | ۶ |
| ملیت | پرتغال |
| باشگاه | النصر |
| پست | مهاجم |
بیوگرافی سید علی خامنه ای
آیت‌الله سید علی حسینی خامنه‌ای از برجسته‌ترین چهره‌های دینی و سیاسی ایران در دوران معاصر به شمار می‌آید. وی از سال ۱۳۶۸ تاکنون مقام رهبری جمهوری اسلامی ایران را بر عهده دارد و دومین شخص در تاریخ کشور است که به این جایگاه رسیده است.
پیشینه فعالیت‌های انقلابی، سوابق ریاست‌جمهوری، مشارکت فعال در عرصه‌های علمی و فرهنگی، و تأثیرگذاری مستمر در سیاست داخلی و روابط منطقه‌ای، جایگاه او را به‌عنوان یکی از شخصیت‌های محوری تحولات سیاسی ایران تثبیت کرده است.
سید علی خامنه ای کیست
نام کامل: سید علی حسینی خامنه‌ای
متولد : ۲۹ فروردین ۱۳۱۸ (۱۹ آوریل ۱۹۳۹)
محل تولد : مشهد، ایران
نقش فعلی: رهبر جمهوری اسلامی ایران (از ۱۳۶۸ تاکنون)
سید علی خامنه ای چه کسی هست
سید علی خامنه‌ای در ۲۹ فروردین ۱۳۱۸ در شهر مشهد مقدس چشم به جهان گشود. پدرش، آیت‌الله سید جواد خامنه‌ای، از علمای برجسته دینی و از مهاجران آذری‌تبار ساکن مشهد بود.
مادر او نیز بانویی متدین و محترم در میان خانواده‌های مذهبی این شهر به شمار می‌رفت. خانواده خامنه‌ای با وجود پیشینه علمی، زندگی‌ای ساده و به‌دور از تجمل داشتند و از نظر معیشتی، در زمره طبقه متوسط جامعه قرار می‌گرفتند.
ملیت سید علی خامنه ای
رهبر کنونی جمهوری اسلامی ایران، سید علی خامنه‌ای، از اتباع کشور ایران است. وی در تاریخ ۱۹ آوریل ۱۹۳۹ میلادی در مشهد به دنیا آمد و بخش عمده‌ای از عمر و تحصیلات دینی‌اش را در حوزه‌های علمیه داخل کشور گذرانده است. ایشان تحصیلات حوزوی خود را در مشهد آغاز کرد و سپس در شهرهای قم و نجف ادامه داد.
اصالت سید علی خامنه ای
از نظر نَسَب و تبار، سید علی خامنه‌ای از سوی پدر، دارای اصالتی آذری بوده و مادرش نیز بانویی یزدی‌تبار با ریشه فارسی است. خاندان او از سادات حسینی هستند که سلسله‌نسبشان به امام زین‌العابدین (علیه‌السلام) می‌رسد و در طول قرون، در زمره خاندان‌های صاحب‌نام علمی و مذهبی ایران به‌شمار رفته‌اند.
مذهب سید علی خامنه ای
مذهب : شیعه دوازده امامی
عنوان مذهبی سید علی خامنه ای
عنوان مذهبی: آیت‌الله العظمی
حزب سیاسی سید علی خامنه ای
حزب جمهوری اسلامی (۱۳۶۶–۱۳۵۷)
جامعه روحانیت مبارز (۱۳۶۸–۱۳۵۶)
سن سید علی خامنه ای
سید علی خامنه‌ای متولد 29 فروردین 1318 (19 آوریل 1939) است.
سید علی خامنه ای
سید علی خامنه‌ای یکی از چهره‌های شاخص و تأثیرگذار در تاریخ سیاسی و دینی معاصر ایران به‌شمار می‌آید. او در مقاطع مختلف، از دوران نهضت انقلاب اسلامی گرفته تا سال‌های جنگ تحمیلی، شکل‌گیری ساختار سیاسی جمهوری اسلامی و هدایت فکری جامعه، نقشی تعیین‌کننده ایفا کرده است.
شناخت ابعاد زندگی، دیدگاه‌ها و سیاست‌گذاری‌های او، برای تحلیل روندهای کلیدی جمهوری اسلامی ایران در دهه‌های اخیر، ضروری و راهگشا به نظر می‌رسد.
تحصیلات آیت الله خامنه ای
آیت‌الله سید علی خامنه‌ای تحصیلات خود را در سنین پایین آغاز کرد و در یازده‌سالگی وارد مسیر علوم دینی شد. او آموزش‌های مقدماتی حوزه علمیه را در شهر مشهد آغاز کرد و بخشی از دروس سطح را نزد پدرش، آیت‌الله سید جواد خامنه‌ای، فرا گرفت.
در ادامه، نزد علمای برجسته‌ای همچون شیخ هاشم قزوینی و آیت‌الله سید محمدهادی میلانی به تحصیل علوم حوزوی ادامه داد و پایه‌های فقهی، اصولی و تفسیری خود را در مکتب این استادان بنیان نهاد.
تحصیلات سید علی خامنه ای
تحصیلات : حوزه علمیه قم (۱۹۵۸-۱۹۶۴)، حوزه نجف (۱۹۵۷-۱۹۵۸)
تحصیلات حوزوی سید علی خامنه ای
در حدود سال ۱۳۳۶ هجری شمسی (۱۹۵۷ میلادی)، سید علی خامنه‌ای راهی قم شد و در حوزه علمیه این شهر از محضر استادان برجسته‌ای مانند آیت‌الله سید حسین بروجردی، علامه سید محمدحسین طباطبایی و آیت‌الله سید روح‌الله خمینی بهره برد.
او پس از چند سال اقامت در قم، در سال ۱۳۴۳ به مشهد بازگشت و به تدریس دروس دینی و مشارکت در فعالیت‌های سیاسی پرداخت. با وجود آن‌که سید علی خامنه‌ای تحصیلات دانشگاهی نداشت، از تسلط چشم‌گیری بر زبان‌های عربی، انگلیسی و اردو برخوردار است.
وی به ادبیات کلاسیک و معاصر، به‌ویژه شعر فارسی، علاقه خاصی دارد و گاه خود نیز اشعاری سروده است. در ساختار سنتی حوزه‌های علمیه، او با عنوان «آیت‌الله» شناخته می‌شود و پس از وفات آیت‌الله گلپایگانی و آیت‌الله اراکی، از سوی برخی نهادهای جمهوری اسلامی به‌عنوان مرجع تقلید معرفی شد.
دوران کودکی سید علی خامنه ای
سید علی خامنه‌ای دوران خردسالی خود را در خانواده‌ای روحانی، ساده‌زیست و مذهبی در شهر مشهد سپری کرد. خانه نخست آن‌ها، تنها یک اتاق و یک زیرزمین داشت و در محله‌ای کم‌برخوردار واقع بود. وضعیت اقتصادی خانواده در آن دوران متوسط به پایین توصیف شده است.
با گذشت زمان و به واسطه حمایت برخی ارادتمندان، خانه‌شان گسترش یافت و به بنایی سه‌اتاقه تبدیل شد. خامنه‌ای در چهار سالگی به‌همراه برادرش سید محمد وارد مکتب‌خانه شد و آموزش قرآن را آغاز کرد.
سپس تحصیلات ابتدایی را در مدرسه «دارالتعلیم دیانتی» گذراند و همزمان قرائت و تجوید قرآن را نزد قاریان محلی فرا گرفت.
دوران نوجوانی سید علی خامنه ای
در سال ۱۳۳۴، او با حضور در درس خارج فقه آیت‌الله سید هادی میلانی، تحصیلات حوزوی خود را به سطح بالاتری رساند. معالم‌الاصول را نزد سید حسینی سیستانی، و شرح لمعه و دیگر متون فقهی را نزد پدر خود و نیز شیخ هاشم قزوینی فرا گرفت.
در سال ۱۳۳۶ برای مدتی به نجف اشرف سفر کرد و در جلسات درس علمای برجسته‌ای چون آیت‌الله سید محسن حکیم و آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی حاضر شد، اما به دلیل مخالفت پدر، به ایران بازگشت. در همان سال، اجازه روایت از آیت‌الله میلانی را دریافت کرد.
سپس در سال ۱۳۳۷ به قم رفت و در مدرسه حجتیه ساکن شد. طی پنج سال اقامت در قم، در دروس آیت‌الله بروجردی و امام خمینی حضور یافت و بیشترین زمان خود را به تدریس و مطالعه اختصاص داد.
در سال ۱۳۴۳، به دنبال نابینا شدن پدرش، به مشهد بازگشت و تا سال ۱۳۴۹ در جلسات درس آیت‌الله میلانی شرکت فعال داشت.
خانواده سید علی خامنه ای
پدر: آیت‌الله سید جواد خامنه‌ای، از علمای برجسته و مجتهدان آذری‌تبار ساکن مشهد، که در زهد و ساده‌زیستی شهره بود.
مادر: بانو خدیجه میردامادی، بانویی از خانواده‌ای مذهبی با اصالتی مشترک از شهرهای نجف و یزد، که نقش مؤثری در تربیت فرزندان ایفا کرد.
منبع اصلی تأمین معاش خانواده، درآمد محدود پدر بود که به سختی پاسخگوی نیازهای روزمره می‌شد. آیت‌الله خامنه‌ای در خاطرات خود به دشواری‌های آن ایام اشاره کرده و گفته است: «دوران کودکی ما با مشقت می‌گذشت؛ شب‌هایی بود که شام نداشتیم… من لباس‌هایی با وصله می‌پوشیدم.»
سید علی خامنه ای و پدرش
سید علی خامنه‌ای نخستین مراحل آموزش قرآنی را در سن چهار سالگی زیر نظر پدرش، آیت‌الله سید جواد خامنه‌ای، آغاز کرد. پدر نه‌تنها راهنمای معنوی او بود، بلکه نخستین آموزگار در مسیر علوم دینی نیز به شمار می‌رفت.
ورود به تحصیلات حوزوی و تأثیر فضای اجتماعی او در دوران تحصیل در پایه پنجم ابتدایی، به‌صورت همزمان یادگیری مقدمات علوم حوزوی را در مدرسه علمیه سلیمان‌خان مشهد آغاز کرد و بخشی از دروس را نزد پدر و استادان محلی فرا گرفت.
این ایام با حضور نواب صفوی در مشهد همزمان بود—چهره‌ای که با سخنرانی‌ها و دیدگاه‌های انقلابی‌اش، بر نگرش سیاسی خامنه‌ای در نوجوانی تأثیرگذار بود.
تحصیل همزمان حوزوی و مدرسه‌ای پس از پایان مرحله مقدماتی، او در مدرسه علمیه نواب به فراگیری دروس سطح حوزه پرداخت، در حالی که همزمان تا سال دوم دوره دبیرستان به تحصیل رسمی نیز ادامه داد. این تلاش دوسویه، پایه‌گذار ترکیبی از بینش حوزوی و آشنایی با آموزش نوین در زندگی آینده او شد.
زندگینامه سید علی خامنه ای
سید علی خامنه‌ای فعالیت سیاسی خود را متأثر از فضای مذهبی و اجتماعی خانواده‌اش آغاز کرد. سه رخداد کلیدی در دوران جوانی اصلاحات سلطنتی، ملی شدن صنعت نفت به رهبری دکتر مصدق، و آشنایی با آرمان‌های نواب صفوی نقشی مهم در گرایش او به فعالیت‌های سیاسی و انقلابی داشتند.
زندگی سید علی خامنه ای
در سال ۱۳۳۱، او نخستین‌بار با نواب صفوی دیدار کرد و این ارتباط، سرآغازی برای اندیشه مبارزه و انقلاب در ذهنش شد. خامنه‌ای همواره خود را از شاگردان امام خمینی معرفی کرده و نخستین دیدارشان در سال ۱۳۳۶ رقم خورد. در سال ۱۳۴۱، به همراه برادرش مأمور انتقال پیام‌های امام به مردم مشهد شد و در گسترش پیام انقلاب نقش فعالی ایفا کرد.
همچنین بنا به درخواست امام خمینی، وقایع مدرسه فیضیه را برای عموم بازگو می‌کرد و به‌عنوان واسطه‌ای میان روحانیون انقلابی و مردم ایفای نقش می‌نمود.
سید علی خامنه ای زندگی نامه
پدر او، آیت‌الله سید جواد خامنه‌ای، و پدربزرگش، سید حسین خامنه‌ای، از علمای آذری‌تبار ساکن نجف بودند. جدّ او اصالتاً اهل تفرش بود که به آذربایجان مهاجرت کرده بود.
سید حسین از فقهای برجسته نجف و امام جماعت مسجد جامع تبریز بود. پدرش نیز پس از تحصیل در حوزه نجف به مشهد بازگشت و در مساجدی چون بازار و گوهرشاد به اقامه نماز جماعت پرداخت.
سید علی خامنه ای بیوگرافی
خامنه‌ای از ازدواج نخست خود صاحب سه دختر شد که همگی در سنین پایین از دنیا رفتند. پس از آن، از ازدواج با خدیجه میردامادی دارای چهار پسر و یک دختر شد. برادران او سید محمد و سید هادی از فعالان حوزوی و سیاسی بودند.
سید محمد در جریان ترور در دوره قانون‌گذاری، از جمله مجلس خبرگان و شورای اسلامی، جان به در برد. خواهر او بدری سادات خامنه‌ای همسر علی تهرانی است که در جریان اعتراضات ۱۴۰۱، از برادر خود اعلام برائت کرد. همچنین سید حسن، تنها برادر غیرروحانی او، سابقه فعالیت در وزارت نفت را دارد.
زندگی شخصی سید علی خامنه ای
رهبر جمهوری اسلامی ایران با دختر حجت‌الاسلام خجسته بافقی ازدواج کرده و دارای چند فرزند است. خانواده او همواره از کانون توجه رسانه‌ها دوری کرده‌اند و زندگی ساده‌ای را در پیش گرفته‌اند. خامنه‌ای به ادبیات فارسی، سرودن شعر و موسیقی سنتی ایرانی علاقه‌مند است و آثار ادبی متعددی را مطالعه و گاه تحلیل کرده است.
همسر سید علی خامنه ای
در اوایل پاییز سال ۱۳۴۳، منصوره خجسته باقرزاده، بانویی برخاسته از خانواده‌ای مذهبی و بازاری در مشهد، با سید علی خامنه‌ای ازدواج کرد. او اگرچه فعالیت سیاسی رسمی نداشته، اما در مراسم‌های مردمی از جمله دیدار با خانواده شهدا حضوری فعال دارد. تاکنون تصویری رسمی از وی در رسانه‌های عمومی منتشر نشده است.
فرزندان سید علی خامنه ای
رهبر جمهوری اسلامی ایران، آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، دارای شش فرزند است؛ شامل دو دختر به نامهای هدی و بشری، و چهار پسر به اسامی مصطفی، مجتبی، میثم و مسعود (که در برخی منابع با نام محسن نیز شناخته می‌شود).
بچه های سید علی خامنه ای
سید مصطفی خامنه‌ای، فرزند ارشد رهبر جمهوری اسلامی، در مسیر تحصیلات حوزوی گام برداشته و در حوزه علمیه به فعالیت علمی مشغول است.
برادرش، سید مجتبی خامنه‌ای، سابقه حضور در جبهه‌های دفاع مقدس را دارد و ارتباط نزدیکی با مجموعه‌های انقلابی مانند سپاه و بسیج دارد. از او گاه به‌عنوان یکی از گزینه‌های محتمل برای رهبری آینده یاد می‌شود.
پسران سید علی خامنه ای
سید مصطفی خامنه‌ای
متولد دهه ۱۳۴۰، از چهره‌های حوزوی و اساتید حوزه علمیه قم به شمار می‌آید. حضورش در محافل عمومی کم‌رنگ است و بیشتر در عرصه‌های فرهنگی و دینی فعالیت دارد. به گفته برخی نزدیکان، از نظر اخلاق و دیدگاه به پدرش شباهت زیادی دارد.
سید مجتبی خامنه‌ای
زاده حدود سال ۱۳۴۸ و دارای سابقه حضور در جبهه‌های جنگ ایران و عراق. او از فعالان روحانی شناخته‌شده در میان فرزندان رهبر است و ارتباط نزدیکی با نیروهای سپاه و بسیج دارد. در برخی محافل، از او به‌عنوان یکی از گزینه‌های مطرح برای جانشینی احتمالی پدر یاد می‌شود. همسرش دختر غلامعلی حداد عادل است.
میثم خامنه‌ای
پژوهشگر حوزه علوم انسانی، که تمرکز فعالیت‌هایش بیشتر بر مسائل فرهنگی، نظری و تحقیقاتی قرار دارد. حضور او در صحنه‌های رسانه‌ای یا سیاسی بسیار محدود گزارش شده است.
سید مسعود خامنه‌ای (محسن)
در فعالیت‌های رسمی یا رسانه‌ای شناخته‌شده نیست و اغلب در فضای غیررسمی و خانوادگی حضور دارد. گفته می‌شود که مسئولیت‌هایی مرتبط با ثبت و انتشار خاطرات پدرش و مدیریت برخی منابع اینترنتی وابسته به ایشان را برعهده دارد.
دیدگاه رهبری درباره حضور خانواده در ساختار قدرت بر پایه اظهارات و برخی گزارش‌های نزدیکان، آیت‌الله خامنه‌ای فرزندان خود را از ورود به فعالیت‌های اقتصادی و پذیرش مناصب حکومتی منع کرده است؛ رویکردی که در راستای حفظ استقلال شخصی آنان و پرهیز از شائبه رانت‌جویی تلقی می‌شود.
خانه سید علی خامنه‌ای
آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، در حال حاضر در مجموعه‌ای اداری-مسکونی موسوم به «بیت رهبری» در مرکز شهر تهران اقامت دارد.
این مجموعه که محل زندگی، دفتر کار و محل برگزاری دیدارهای رسمی او به شمار می‌رود، در محدوده‌ای میان خیابان‌های ایران، پاستور، فلسطین و آذربایجان واقع شده است و از ساختمانی ساده با چندین اتاق و طراحی بی‌پیرایه تشکیل شده است.
خانه سید علی خامنه‌ای در پاستور
پیش از رهبری پیش از انتخاب به عنوان رهبر جمهوری اسلامی در سال ۱۳۶۸، خامنه‌ای از اوایل دهه ۱۳۶۰ در منزلی در خیابان پاستور سکونت داشت که دارای فضای حیاط‌دار بود.
پس از رهبری، این محل تحت عنوان بیت رهبری توسعه یافت و اکنون تحت حفاظت ویژه یگان سپاه حفاظت ولی‌امر اداره می‌شود. به‌دلیل ملاحظات امنیتی، اطلاعات مربوط به ساختار داخلی آن در سطح عمومی منتشر نمی‌شود.
ثروت سید علی خامنه‌ای
دارایی‌های رهبر بر پایه اظهارات برخی از مسئولان پیشین نهاد رهبری، آیت‌الله خامنه‌ای زندگی‌ای ساده در پیش گرفته و حقوق دولتی دریافت نمی‌کند. گفته می‌شود هزینه‌های زندگی او عمدتاً از محل نذورات مردمی تأمین می‌شود و سطح معیشتی او پایین‌تر از میانگین جامعه ایران است.
با این حال، شماری از رسانه‌های خارجی گزارش‌هایی متضاد منتشر کرده‌اند. برای نمونه، خبرگزاری رویترز در سال ۲۰۱۳ در گزارشی مدعی شد که رهبر ایران از طریق ستاد اجرایی فرمان امام، نهادی اقتصادی وابسته به دفتر رهبری، کنترل حدود ۹۵ میلیارد دلار دارایی را در اختیار دارد.
برخی منابع حتی رقم بالاتری (در حدود ۲۰۰ میلیارد دلار) را مطرح کرده‌اند. این ستاد متهم به در اختیار گرفتن املاک و دارایی‌های مصادره‌شده از شهروندان و اقلیت‌های دینی پس از انقلاب شده است.
شفاف‌سازی از دیگر نهادهای اقتصادی بزرگ تحت مدیریت دفتر رهبری می‌توان به بنیاد مستضعفان اشاره کرد که در سال ۱۳۹۸، سود و درآمد هنگفتی را گزارش کرد. فعالیت‌هایی چون خرید سهام بانک‌ها، شرکت‌های تجاری و دارایی‌های بزرگ نیز از جمله اقدامات اقتصادی منتسب به ستاد اجرایی فرمان امام دانسته شده است.
این موضوع سبب شده تا برخی فعالان و ناظران، درخواست‌هایی برای افزایش شفافیت مالی نهادهای وابسته به دفتر رهبری مطرح کنند.
شایعات در خصوص سید علی خامنه‌ای
در طی سال‌های گذشته، گزارش‌ها و شایعات متعددی درباره وضعیت جسمانی آیت‌الله خامنه‌ای در رسانه‌ها و فضای مجازی منتشر شده است.
از جمله در سال ۲۰۱۰، برخی منابع خارجی ادعا کردند که او به نوعی نادر از سرطان خون مبتلا شده است. با این حال، این گزارش‌ها هیچ‌گاه به‌صورت رسمی تأیید یا رد نشده و همواره با ابهام همراه بوده‌اند.
سید علی خامنه‌ای سرطان پروستات
در سال ۲۰۱۵ میلادی، یکی از روزنامه‌های بین‌المللی مدعی شد که رهبر جمهوری اسلامی ایران به سرطان پروستات پیشرفته مبتلا شده و طول عمر او بیش از دو سال پیش‌بینی نمی‌شود. این ادعا هیچ‌گاه از سوی منابع رسمی تأیید نگردید.
در سال ۱۳۹۹، انتشار پیامی در شبکه اجتماعی توییتر مبنی بر وخامت حال ایشان و لغو جلسه‌اش با رئیس‌جمهور، بازتاب گسترده‌ای یافت. با این حال، دفتر رهبری این خبر را به‌طور رسمی تکذیب کرد. در شهریورماه ۱۴۰۱، برخی رسانه‌ها بار دیگر از وخامت شرایط جسمی آیت‌الله خامنه‌ای پس از یک عمل جراحی گزارش دادند.
علی‌رغم انتشار تصویری از حضور او در مراسمی مذهبی، روزنامه نیویورک تایمز بر اساس برخی علائم مانند دشواری در نشستن طولانی‌مدت، بر احتمال بیماری جدی تأکید کرد.
دست راست سید علی خامنه‌ای
در ۱۳۶۰ در روز ۶ تیرماه سال ۱۳۶۰، آیت‌الله خامنه‌ای در جریان یک عملیات تروریستی هدف سوءقصد قرار گرفت. این انفجار منجر به آسیب‌های شدید در ناحیه سینه، کتف و دست راست او شد که در پی آن، دست راستش دچار فلج دائمی گردید.
وضعیت جسمانی سید علی خامنه‌ای
در سال ۱۳۹۳ در ۱۷ شهریور ۱۳۹۳، پایگاه رسمی اطلاع‌رسانی دفتر رهبری اعلام کرد که آیت‌الله خامنه‌ای تحت عمل جراحی پروستات قرار گرفته است. دکتر علیرضا مرندی، عضو تیم پزشکی، اعلام کرد که این اقدام بر اساس نظر تخصصی پزشکان و با رضایت کامل ایشان انجام شد.
پس از هفت روز بستری، رهبر جمهوری اسلامی در ۲۴ شهریور همان سال از بیمارستان مرخص گردید و در پیامی عمومی عنوان کرد که این عمل جراحی ساده و قابل پیش‌بینی بوده و جای نگرانی وجود ندارد.
عکس پروفایل سید علی خامنه‌ای
عکس سید علی خامنه‌ای
عکس های سید علی خامنه‌ای
عکس علی خامنه‌ای
عکس جذاب سید علی خامنه‌ای
فیسبوک سید علی خامنه‌ای
آدرس پیج سید علی خامنه‌ای در شبکه اجتماعی فیسبوک: Khamenei.ru@
توییتر سید علی خامنه‌ای
آدرس پیج سید علی خامنه‌ای در شبکه اجتماعی توییتر: Khamenei_fa@
فعالیت های سیاسی سید علی خامنه‌ای
سید علی خامنه‌ای از اوایل دهه ۱۳۳۰ خورشیدی وارد عرصه مبارزات سیاسی شد. او در زمره نخستین روحانیونی بود که به حمایت از نهضت امام خمینی پرداخت و به دلیل مواضع انقلابی و آشکارش بارها توسط سازمان اطلاعات و امنیت رژیم وقت (ساواک) دستگیر، زندانی و تبعید گردید.
سخنرانی‌های روشنگرانه او در مساجد شهرهایی چون مشهد، تهران و تبریز، نقش مؤثری در ارتقای سطح آگاهی عمومی و تشویق مردم به مقاومت در برابر استبداد ایفا کرد.
خامنه‌ای قبل از انقلاب
در دهه ۱۳۴۰، فعالیت‌های سیاسی سید علی خامنه‌ای شدت گرفت و چندین‌بار بازداشت شد. نخستین بار در خرداد ۱۳۴۲ در شهر بیرجند، به دلیل سخنرانی اعتراضی علیه حادثه حمله به مدرسه فیضیه قم و اشاره به نفوذ اسرائیل، دستگیر شد. سپس در پی قیام ۱۵ خرداد، به مشهد منتقل و به مدت ۱۰ روز بازداشت بود.
بازداشت سید علی خامنه‌ای
در دی‌ماه همان سال، هنگام سفر به زاهدان دوباره دستگیر و به زندان تهران منتقل شد. او در سال‌های پس از آن، ضمن ادامه فعالیت‌های دینی، به تشکیل گروهی محرمانه برای مبارزه فکری و سازماندهی نیروهای مخالف حکومت پرداخت. این گروه در سال ۱۳۴۵ توسط ساواک شناسایی و متلاشی شد.
خامنه‌ای در کنار مبارزات خود، به ترجمه متون ایدئولوژیک، اقامه نماز جماعت، و تشکیل جلسات تفسیر قرآن و آموزش اندیشه اسلامی پرداخت. اما در فاصله سال‌های ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۳ چندین‌بار دیگر بازداشت و در زندان‌هایی چون کمیته مشترک ضدخرابکاری نگهداری شد.
در این دوران، منزل و اسناد شخصی‌اش توسط مأموران تفتیش و ضبط شد. ادامه فعالیت‌ها و هشدار نسبت به افراطی‌گری پس از آزادی، فعالیت‌های تبلیغی و سیاسی خود را با قدرت بیشتری ادامه داد.
هرچند مخالف شدید فعالیت‌های مسلحانه کور بود و همواره بر روشنگری فکری و مبارزه فرهنگی از طریق جلسات پنهانی و حلقه‌های تربیتی تأکید داشت.
بازداشت آیت الله خامنه‌ای
در ماه‌های پایانی سال ۱۳۵۶، نیروهای امنیتی حکومت پهلوی سید علی خامنه‌ای را بازداشت کرده و به مدت سه سال به شهر ایرانشهر تبعید نمودند. در همین دوره، از سفر او به عتبات عالیات نیز جلوگیری شد و محدودیت‌های جدی امنیتی علیه او اعمال گردید.
با آغاز اوج‌گیری حرکت‌های انقلابی در سال ۱۳۵۷، او پس از آزادی به شهر مشهد بازگشت و فعالیت‌های خود را در مسجد آل‌رسول و دیگر مکان‌های مذهبی و عمومی از سر گرفت.
پس از وقوع فاجعه کشتار مردم یزد، خامنه‌ای بیانیه‌ای اعتراضی منتشر کرد. در تیرماه همان سال، همزمان با اعتراض‌های طلاب به وضعیت تبعید و برخوردهای خشونت‌آمیز حکومت، او بار دیگر مورد حمله نیروهای امنیتی قرار گرفت و تجمعات سرکوب شد.
تبعید سید علی خامنه‌ای
در ادامه فشارها، وی ابتدا به جیرفت تبعید شد، اما مدتی بعد، در شهریور ۱۳۵۷، به کهنوج منتقل گردید و در همان‌جا فعالیت‌های تبلیغی و انقلابی‌اش را ادامه داد. سرانجام، در مهرماه همان سال موفق به بازگشت به مشهد شد و بار دیگر با سخنرانی‌ها و روشنگری‌های خود نقش فعالی در فضای انقلابی جامعه ایفا کرد.
با انتقال امام خمینی به پاریس، خامنه‌ای در مشهد خواستار بازگشت ایشان به کشور شد و در تظاهرات و اعتراضات سراسری حضوری جدی و سازمان‌یافته داشت.
در دی‌ماه ۱۳۵۷، او همراه دیگر نیروهای انقلابی در مراسم‌های اعتراض‌آمیز نقش فعالی ایفا کرد و در مراسم عاشورا، خطبه‌هایی شدیداللحن علیه رژیم پهلوی ایراد نمود.
پس از پیروزی انقلاب در بهمن ۱۳۵۷، سید علی خامنه‌ای به تهران رفت و در کمیته تبلیغات انقلاب اسلامی و همچنین در جلسات شورای انقلاب مشارکت فعال داشت. او در تحصن‌های انقلابی، تهیه و توزیع اعلامیه‌ها و سامان‌دهی پیام‌های مردمی نقشی اثرگذار بر عهده گرفت.
پیروزی انقلاب و سید علی خامنه‌ای
در تاریخ ۲۳ دی ۱۳۵۷، آیت‌الله روح‌الله خمینی به‌صورت رسمی دستور تشکیل شورای انقلاب اسلامی را صادر کرد. تنها یک روز پس از آن، محمدرضا پهلوی از کشور خارج شد. پس از فروریختن اقتدار دولت شاپور بختیار، خمینی در روز ۱۲ بهمن همان سال، پس از سال‌ها تبعید، از فرانسه به ایران بازگشت.
با اعلام موضع بی‌طرفی ارتش در تاریخ ۱۵ بهمن، زمینه برای تشکیل دولت موقت به نخست‌وزیری مهندس مهدی بازرگان فراهم شد. سرانجام، در روز ۲۲ بهمن ۱۳۵۷، انقلاب اسلامی ایران به پیروزی نهایی رسید.
سید علی خامنه‌ای پس از انقلاب ۱۳۵۷
پس از انقلاب در پی پیروزی انقلاب، آیت‌الله سید علی خامنه‌ای به سرعت در مسؤولیت‌های مهمی گمارده شد و از چهره‌های تأثیرگذار در تثبیت ساختار جمهوری اسلامی به‌شمار رفت. برخی از مناصب اولیه او عبارت‌اند از:
- عضویت در شورای انقلاب اسلامی
- نمایندگی مردم تهران در نخستین دوره مجلس شورای اسلامی
- امامت جمعه موقت تهران از سال ۱۳۵۹
- نمایندگی امام خمینی در شورای عالی
- دفاع ریاست‌جمهوری از ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۸، به‌عنوان دومین رئیس‌جمهور پس از ابوالحسن بنی‌صدر
- عضویت در حزب جمهوری اسلامی تا زمان انحلال آن
آیت الله خامنه‌ای پس از انقلاب
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، آیت‌الله سید علی خامنه‌ای به سرعت مسئولیت‌های مهم و تأثیرگذاری را در نظام نوپای جمهوری اسلامی ایران برعهده گرفت.
او به عنوان عضو شورای انقلاب اسلامی، نماینده مردم تهران در نخستین دوره مجلس شورای اسلامی، و امام جمعه موقت تهران منصوب شد و از چهره‌های کلیدی در شکل‌گیری و تثبیت ساختار سیاسی و ایدئولوژیک نظام جدید به‌شمار می‌آمد.
خامنه‌ای عضویت در شورای انقلاب
شورای انقلاب اسلامی در آبان‌ماه ۱۳۵۷ و به فرمان امام خمینی شکل گرفت، اما از دی‌ماه همان سال به‌طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد. سید علی خامنه‌ای با پیشنهاد شهید مرتضی مطهری به این شورا پیوست. او یکی از اعضای فعال آن به‌شمار می‌رفت و در مذاکرات داخلی و خارجی و تعیین سیاست‌های کلان نظام نوپا نقشی محوری ایفا کرد.
حضور او در تمام دوره فعالیت شورا استمرار داشت. در تیر ۱۳۵۸ نیز با حکم مسئولان انقلاب، به سمت معاون امور انقلاب وزارت دفاع منصوب شد. علاوه بر آن، در کمیسیون وزرای امور امنیتی عضویت داشت و مسئولیت مرکز اسناد انقلاب اسلامی و همچنین سرپرستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را بر عهده گرفت.
تاریخچه انتخاباتی خامنه‌ای
در اسفندماه ۱۳۵۸، آیت‌الله سید علی خامنه‌ای از مسئولیت سرپرستی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی کناره‌گیری کرد تا در نخستین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی شرکت کند. وی با پشتیبانی جریان‌هایی همچون جامعه روحانیت مبارز و حزب جمهوری اسلامی، در اردیبهشت ۱۳۵۹ از حوزه انتخابیه تهران به عنوان نماینده پنجم راهی مجلس شد.
در طول حضورش در مجلس، عضویت در کمیسیون امور دفاعی را برعهده داشت و مدتی نیز ریاست آن را عهده‌دار بود. با آغاز جنگ ایران و عراق، به دلیل حضور مستمر در مناطق عملیاتی و جبهه‌های جنگ، مشارکت او در جلسات علنی مجلس محدود شد.
پس از ترور نافرجام تیرماه ۱۳۶۰ و آسیب جدی جسمانی، حضورش در مجلس کاهش بیشتری یافت. در مهرماه همان سال، با انتخاب به‌عنوان دومین رئیس‌جمهور جمهوری اسلامی ایران، رسماً از مجلس کناره گرفت.
ریاست جمهوری خامنه‌ای
پس از برکناری ابوالحسن بنی‌صدر از سمت ریاست‌جمهوری در سال ۱۳۶۰، آیت‌الله سید علی خامنه‌ای به عنوان دومین رئیس‌جمهور ایران انتخاب شد. او دو دوره متوالی (۱۳۶۰ تا ۱۳۶۸) در این جایگاه فعالیت کرد.
دوران ریاست‌جمهوری وی با شرایطی چون جنگ تحمیلی ایران و عراق، تحریم‌های گسترده بین‌المللی و آغاز روند بازسازی زیرساخت‌های کشور همراه بود. در این سال‌ها، خامنه‌ای همکاری نزدیکی با امام خمینی، رهبر وقت انقلاب، داشت.
خامنه‌ای اما جمعه تهران
از تاریخ ۲۴ دی ۱۳۵۸، آیت‌الله خامنه‌ای به‌عنوان امام جمعه موقت تهران منصوب شد. او طی چهار دهه، بیش از ۲۴۰ نماز جمعه را اقامه کرده است.
مرحله اول امامت: از دی ۱۳۵۸ تا تیر ۱۳۶۰ که در جریان آن، مورد سوءقصد قرار گرفت.
مرحله دوم: پس از ترور و بهبودی جسمی، تا زمان انتصابش به رهبری در سال ۱۳۶۸ ادامه یافت. در اسفند ۱۳۶۳، در یکی از خطبه‌های نماز جمعه، بمبی در محل منفجر شد که ۱۴ کشته و ۸۸ زخمی بر جای گذاشت.
مرحله سوم: از زمان رهبری تا کنون ادامه داشته است.
نخستین نماز جمعه در این دوره پس از یک وقفه چندساله، در خرداد ۱۳۹۸ برگزار شد در پی آخرین حضور پیشین در بهمن ۱۳۹۰.
ترور نافرجام سید علی خامنه‌ای
در ۶ تیر ۱۳۶۰ در تاریخ ۶ تیر ۱۳۶۰، در مسجد ابوذر تهران، هنگامی که آیت‌الله خامنه‌ای در حال سخنرانی بود، بمبی که در یک دستگاه ضبط صوت پنهان شده بود، منفجر شد. این حادثه موجب جراحات شدید در ناحیه سینه، کتف و دست راست او شد که در پی آن، دست راست وی به‌طور دائم از کار افتاد.
ترور آیت الله خامنه‌ای
طبق گزارش‌ها، مسئولیت این اقدام را سازمان مجاهدین خلق ایران بر عهده داشت. این سوءقصد، تنها یک هفته پس از عزل رئیس‌جمهور وقت، بنی‌صدر، و چند روز پیش از انفجار حزب جمهوری اسلامی رخ داد که در آن شماری از مقامات بلندپایه کشته شدند.
پس از درمان، خامنه‌ای مجدداً به صحنه سیاسی بازگشت و بسیاری، این رویداد را نقطه عطفی در افزایش محبوبیت و مشروعیت او نزد نیروهای انقلابی ارزیابی می‌کنند.
خامنه ای رهبری جمهوری اسلامی ایران
در پی درگذشت امام خمینی در خردادماه ۱۳۶۸، مجلس خبرگان رهبری طی اجلاسیه‌ای ویژه، آیت‌الله سید علی خامنه‌ای را به‌عنوان رهبر جدید جمهوری اسلامی ایران انتخاب کرد. با آغاز رهبری ایشان، ساختارهای سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی کشور دستخوش تحولات قابل‌توجهی گردید.
در این دوره، سیاست‌های کلان نظام جمهوری اسلامی حول محورهایی چون ایستادگی در برابر فشارهای غربی، تقویت عمق استراتژیک منطقه‌ای، تداوم و تثبیت برنامه هسته‌ای و ترویج الگوی اقتصاد مقاومتی سامان یافت.
دوران ریاست‌جمهوری خامنه‌ای
در دوران تصدی ریاست‌جمهوری (۱۳۶۰ تا ۱۳۶۸)، به دلیل نبود ساختار کامل و تثبیت‌شده برای این نهاد، آیت‌الله خامنه‌ای اقدام به تأسیس دفتر ریاست‌جمهوری و تشکیل حلقه‌های مشورتی برای سامان‌دهی به امور اجرایی نمود. در سال ۱۳۶۵، قانون اختیارات رئیس‌جمهور به تصویب رسید تا حیطه وظایف و مسئولیت‌های این مقام شفاف‌تر شود.
در این دوره، اختلاف‌نظرهایی میان وی و نخست‌وزیر وقت، میرحسین موسوی، به‌ویژه در زمینه چینش کابینه و سیاست‌های اقتصادی وجود داشت. پس از پایان جنگ تحمیلی، تمرکز اصلی ریاست‌جمهوری خامنه‌ای بر مدیریت مسائل جنگ، مذاکره با طرف‌های بین‌المللی و پشتیبانی از جبهه‌ها معطوف بود.
او ریاست شورای عالی پشتیبانی جنگ را نیز برعهده داشت. در حوزه دیپلماسی، سفرهایی به کشورهای منطقه و سازمان‌های بین‌المللی از جمله سازمان ملل انجام داد و در مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز سخنرانی کرد.
او همچنین در حمایت از جریان‌های مقاومت اسلامی در منطقه نقش فعالی داشت و در سفرهای استانی، مسائل اقتصادی و امنیتی مردم را به‌طور مستقیم پیگیری می‌کرد.
نقش خامنه‌ای در شورای عالی انقلاب فرهنگی
در هشتم شهریور ۱۳۶۲، به فرمان امام خمینی، اولین بازنگری عمده در ترکیب ستاد انقلاب فرهنگی صورت گرفت. بر اساس این اصلاحات، مسئولان اجرایی کشور نظیر نخست‌وزیر، وزرای آموزش عالی، فرهنگ و ارشاد اسلامی، و دو دانشجوی منتخب، به این ستاد افزوده شدند.
با بازگشایی دانشگاه‌ها و توسعه دامنه فعالیت‌ها، در آذر ۱۳۶۳ این ستاد به‌طور رسمی به شورای عالی انقلاب فرهنگی تغییر عنوان داد و رئیس‌جمهور به‌عنوان رئیس شورا منصوب شد.
در سال ۱۳۷۵، در دوران رهبری، سومین ترکیب رسمی این شورا با حکم آیت‌الله خامنه‌ای شکل گرفت. او در این مرحله بر اهمیت مسئولیت‌ها و جایگاه فرهنگی شورا تأکید ویژه‌ای داشت.
خامنه‌ای و مجمع تشخیص مصلحت
در پی بروز اختلافات بین مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان در زمینه برخی مصوبات قانونی، امام خمینی در ۱۷ بهمن ۱۳۶۶ دستور تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام را صادر کرد. در همان زمان، آیت‌الله خامنه‌ای به‌عنوان نخستین رئیس این نهاد منصوب شد و تا پایان دوران ریاست‌جمهوری، این مسئولیت را عهده‌دار بود.
رهبری سید علی خامنه‌ای
مقدمات انتخاب رهبر جدید پس از امام خمینی پیش از درگذشت امام خمینی، آیت‌الله حسینعلی منتظری به عنوان جانشین آینده رهبری برگزیده شده بود، اما در تاریخ ۶ فروردین ۱۳۶۸، با صدور نامهای از سوی امام، وی از این سمت برکنار شد و سپس خود نیز استعفای رسمی داد.
در پی ارتحال امام خمینی در ۱۴ خرداد ۱۳۶۸، مجلس خبرگان رهبری در شرایطی که کشور با حساسیت‌های ناشی از جنگ و فشارهای بین‌المللی مواجه بود، تشکیل جلسه‌ای فوری داد.
در این نشست، آیت‌الله سید علی خامنه‌ای، رئیس‌جمهور وقت، به عنوان رهبر موقت جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد—انتخابی که از منظر تاریخی و سیاسی جایگاه بسیار مهمی دارد.
برگزیدن رهبر جمهوری اسلامی ایران
در جلسه فوق‌العاده مجلس خبرگان، ابتدا موضوع استعفای آیت‌الله منتظری به رأی گذاشته شد که با اکثریت آرا تأیید گردید. سپس در فضای بحث‌برانگیزی، دو دیدگاه در خصوص آینده رهبری مطرح شد: رهبری فردی یا شورایی.
در نهایت، گزینه‌ی رهبری فردی با محوریت آیت‌الله خامنه‌ای در دستور کار قرار گرفت. اکبر هاشمی رفسنجانی با اشاره به سابقه انقلابی و دیدگاه‌های امام خمینی درباره صلاحیت خامنه‌ای، از وی حمایت کرد. اگرچه شخص خامنه‌ای با این انتصاب موافقت نداشت، در نهایت ۶۰ نفر از ۷۴ عضو مجلس خبرگان به رهبری موقت او رأی دادند.
پس از اصلاح قانون اساسی و برگزاری همه‌پرسی عمومی، مجلس خبرگان طی رأی‌گیری نهایی، رهبری دائم جمهوری اسلامی را به آیت‌الله خامنه‌ای واگذار کرد.
ویژگی‌های دوران رهبری سید علی خامنه‌ای
دوران رهبری آیت‌الله خامنه‌ای با تحولات عمیقی در ساختارهای راهبردی کشور همراه بوده است که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تحکیم و گسترش نهادهای دفاعی، به‌ویژه تقویت ساختار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
- تعمیق نفوذ منطقه‌ای ایران در محور مقاومت و حمایت از جریان‌های هم‌سو
- پافشاری بر استقلال اقتصادی و سیاسی کشور از قدرت‌های غربی
- مقابله با موج‌های تحریمی گسترده از سوی ایالات متحده و متحدانش
- دفاع از حق پیشرفت علمی و فناوری هسته‌ای در چارچوب سیاست‌های ملی
- سیاست‌گذاری در فضای فرهنگی کشور با تأکید بر استمرار «انقلاب فرهنگی» و مقابله با تهاجم فرهنگی
خدمات نظامی و پیشینه فقهی سید علی خامنه‌ای
| موضوع | جزئیات | موضوع | جزئیات |
| وفاداری نظامی | نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران | زمینه فقهی | اصول فقه، تفسیر قرآن |
| خدمت/شاخه نظامی | سپاه پاسداران، ستاد جنگ‌های نامنظم، قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا | تحصیلات حوزوی | درس سطح، درس خارج |
| سال‌های خدمت نظامی | ۱۳۵۸؛ ۱۳۶۰–۱۳۵۹؛ ۱۳۶۲–۱۳۶۰ | محل تحصیل | حوزه علمیه قم، نجف، خراسان |
| فرماندهی/عملیات‌ها | فرمانده سپاه پاسداران، قرارگاه خاتم‌الانبیا؛ شورش کردها، جنگ ایران و عراق | مرتبه حوزوی | آیت‌الله العظمی |
ترجمه‌های سید علی خامنه‌ای
آیت‌الله سید علی خامنه‌ای از جمله چهره‌های علمی و فرهنگی فعال در حوزه نگارش و ترجمه به‌شمار می‌رود. او مؤلف و مترجم آثاری در حوزه دین، فرهنگ و جامعه است. از جمله آثار شاخص او می‌توان به کتاب‌های «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» و «پرتویی از نهج‌البلاغه» اشاره کرد که بازتاب‌دهنده نگاه تفسیری و تحلیلی وی به مفاهیم اسلامی است.
ایشان همچنین ترجمه‌هایی از متون عربی به زبان فارسی ارائه کرده و همواره در سخنان و آثار خود، بر نقش محوری فرهنگ در هدایت تحولات سیاسی و اجتماعی تأکید ویژه داشته است.
آثار و تالیفات سید علی خامنه‌ای
برخی آثار او عبارت‌اند از:
- طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن
- پرتویی از نهج‌البلاغه
- در محضر قرآن
ترجمه کتاب‌هایی چون:
- المستقبل لهذا الدین اثر سید قطب
- صلح امام حسن (ع) اثر شیخ راضی آل‌یاسین.
تدریس سید علی خامنه‌ای
از آغاز اقامت در مشهد، آیت‌الله سید علی خامنه‌ای به تدریس علوم حوزوی اشتغال داشته است. او ابتدا دروس سطح عالی نظیر رسائل، مکاسب و کفایه‌الاصول را تدریس می‌کرد و حتی در دوران ریاست‌جمهوری نیز به آموزش مباحث تفسیری قرآن ادامه داد.
از سال ۱۳۶۹، تدریس در سطح خارج فقه را آغاز کرد و هم‌اکنون موضوعاتی چون جهاد، قصاص و مکاسب محرمه در دروس او مطرح می‌شود. کلاس‌های فقه خارج وی با حضور صدها طلبه برگزار می‌شود و به‌عنوان یکی از کلاس‌های پرجمعیت در حوزه شناخته می‌شود.
ادبیات سید علی خامنه‌ای
آیت‌الله خامنه‌ای از کودکی با ادبیات و شعر انس داشته و در نوجوانی با سبک‌های شعری و ادبی کلاسیک آشنایی یافته است. او علاقه‌مند به خواندن رمان‌ها و آثار نویسندگان جهان است و همواره بر ارزش و جایگاه زبان فارسی در انتقال مفاهیم فرهنگی، دینی و تمدنی تأکید کرده است.
در سال ۱۳۹۸، او با ابراز نگرانی از روند تدریجی فرسایش زبان فارسی، به نهادهای فرهنگی همچون صداوسیما هشدار داد تا از ورود بی‌رویه واژگان بیگانه پرهیز کنند و پاسداری از زبان ملی را جدی بگیرند.
شعر آیت الله خامنه‌ای
در جوانی، خامنه‌ای عضو انجمن‌های ادبی مشهد همچون فرخ و فردوسی بود و در این محافل به مطالعه و سرایش شعر می‌پرداخت.
او دفتر شعری با عنوان «سفینهٔ غزل» داشت که در آن سروده‌های خود را نگهداری می‌کرد. این دفترچه در دوران بازداشت توسط ساواک ضبط شد و هرگز به او بازگردانده نشد. تخلّص شعری او در این سروده‌ها، “امین” بوده است.
دیدار شاعران با رهبر
برگزاری نشست‌های ادبی با شاعران، که از دوره ریاست‌جمهوری خامنه‌ای آغاز شد، در زمان رهبری نیز به‌صورت سالانه در نیمه ماه رمضان ادامه یافته است.
در این گردهمایی‌ها، شاعران ایرانی و خارجی از کشورهایی چون افغانستان، تاجیکستان، پاکستان، عراق، آذربایجان، هند، ترکیه و اوکراین آثار خود را به زبان‌های گوناگون، و در مواردی به فارسی، برای رهبری قرائت کرده‌اند.
اگرچه برخی منتقدان، این جلسات را یک‌طرفه و فرمایشی توصیف کرده‌اند، مدافعان آن معتقدند این دیدارها سهمی در تقویت شعر آیینی و هویت فرهنگی منطقه داشته است.
مرجعیت سید علی خامنه‌ای
در آذرماه ۱۳۷۳، پس از رحلت آیت‌الله محمدعلی اراکی، آخرین بازمانده مراجع سنتی معرفی‌شده از سوی امام خمینی، بحث مرجعیت آیت‌الله خامنه‌ای به صورت رسمی مطرح شد.
برخی از علما و نهادهای حوزوی، او را دارای صلاحیت مرجعیت دانستند، اما گروهی دیگر از جمله آیت‌الله حسینعلی منتظری و علامه سید محمد حسین فضل‌الله از تأیید رسمی او خودداری کردند. وی نخستین اثر فقهی خود را در سال ۱۳۷۱ به نگارش درآورد.
رسانه‌های حکومتی نیز از آن زمان به بعد، عنوان «آیت‌الله» را برای او و اکبر هاشمی رفسنجانی به‌کار بردند؛ موضوعی که با واکنش‌های متفاوت و گاه انتقادی در محافل فقهی روبه‌رو شد.
با وجود تردیدهایی که از منظر قانون اساسی و فقه سنتی درباره شرط مرجعیت برای رهبری وجود داشت، امام خمینی در نامهای در سال ۱۳۶۸ تصریح کرد که اجتهاد و عدالت همراه با تأیید مجلس خبرگان، برای تصدی رهبری کفایت می‌کند و مرجع بودن شرط الزامی نیست.
سید علی خامنه‌ای رهبر ایران
در گزارش‌های بین‌المللی نظیر شاخص مردم‌سالاری اکونومیست، نظام سیاسی ایران در دوران رهبری آیت‌الله خامنه‌ای به‌عنوان حکومتی اقتدارگرا ارزیابی شده است. در رتبه‌بندی‌های نشریاتی همچون فوربز، او در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۸ به ترتیب در رده‌های هجدهم و هفدهم قدرتمندترین افراد جهان قرار گرفت.
برخی تحلیل‌گران، سبک مدیریتی او را عمل‌گرا و واقع‌بینانه توصیف کرده‌اند که موجب تمایز او از سایر رهبران جمهوری اسلامی شده است. در مقابل، منتقدان او را به تمرکزگرایی و عدم پذیرش نقد متهم کرده‌اند و معتقدند ظرفیت اصلاح‌پذیری و بازنگری در تصمیمات گذشته در او محدود است.
جایگاه خامنه‌ای در جهان
به گزارش تحلیل‌گرانی چون کریم سجادپور، آیت‌الله خامنه‌ای قدرتمندترین رهبر خاورمیانه شناخته می‌شود؛ چرا که شبکه‌ای از نهادهای وفادار و تأثیرگذار را در اختیار دارد که اقتدارش را فراتر از ظاهر رسمی نشان می‌دهند. او از سوی برخی نهادهای بین‌المللی، در فهرست چهره‌های محدودکننده آزادی رسانه‌ها قرار گرفته است.
همچنین، در سال ۲۰۰۰ به‌عنوان یکی از ده دشمن اصلی آزادی بیان در جهان معرفی شد. براساس ارزیابی منتقدانی چون دیوید والچنسکی، وی در فهرست دیکتاتورهای زنده جهان رتبه نهم را دارد.
در فوریه ۲۰۲۴، شرکت متا اعلام کرد که حساب‌های وابسته به دفتر او را به دلیل نقض سیاست‌های این پلتفرم درباره ترویج گروه‌ها و چهره‌های خطرناک، مسدود کرده است.
دیدگاه‌های اقتصادی خامنه‌ای
رهبر جمهوری اسلامی اقتصاد اسلامی را مبتنی بر دو اصل بنیادین می‌داند: افزایش تولید و ثروت ملی از یک سو، و توزیع عادلانه و محرومیت‌زدایی از سوی دیگر. از نگاه او، هر سیاست اقتصادی که این اهداف را تأمین کند، مشروع و معتبر است.
در سال ۱۳۸۹، مفهومی با عنوان اقتصاد مقاومتی توسط وی مطرح شد؛ رویکردی که هدف آن افزایش تاب‌آوری کشور در برابر شوک‌های اقتصادی خارجی، کاهش وابستگی به درآمدهای ناپایدار، و تقویت مشارکت مردمی در اقتصاد است.
او همچنین، بر ضرورت جهش تولید تأکید دارد و آن را عامل کلیدی در اصلاح شاخص‌های کلان اقتصادی، کاهش نرخ بیکاری، رشد صادرات، افزایش درآمدهای ارزی و ارتقاء استقلال اقتصادی کشور معرفی کرده است.
دیدگاه‌های نظامی خامنه‌ای
خامنه‌ای بر این باور است که برای جلوگیری از جنگ، ایران باید توانمندی نظامی خود را تقویت کند. از دید او، حضور منطقه‌ای و قدرت موشکی کشور قابل مذاکره نیست. پس از ترور قاسم سلیمانی، وعده «انتقام سخت» را داد و خواستار پایان نفوذ ایالات متحده در منطقه شد.
او در فتوایی، ساخت و به‌کارگیری سلاح‌های هسته‌ای را حرام اعلام کرده، اما گزارش‌هایی درباره فعالیت‌های پنهانی هسته‌ای، موجب تردید برخی کشورهای اروپایی شده است.
خامنه‌ای بارها بر بهره‌گیری صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای تأکید کرده، اما اعتبار فتوای او محل بحث است و دولت آمریکا تأکید دارد که تصمیمات خود را بر آن مبتنی نمی‌کند.
سیاست داخلی سید علی خامنه‌ای
در دوران رهبری آیت‌الله خامنه‌ای، سیاست داخلی با برگزاری پنجمین انتخابات ریاست‌جمهوری و همه‌پرسی بازنگری قانون اساسی آغاز شد. روابط او با رؤسای جمهور مختلف از جمله هاشمی رفسنجانی، خاتمی و احمدی‌نژاد متفاوت بود؛ به‌گونه‌ای که با رفسنجانی تعامل نزدیکی داشت، اما در دوره احمدی‌نژاد تنش‌هایی میان آن‌ها پدید آمد.
در دوران حسن روحانی، مذاکرات منجر به توافق هسته‌ای (برجام) صورت گرفت، اما پس از خروج آمریکا، رهبر جمهوری اسلامی رویکرد روحانی را مورد انتقاد قرار داد.
در موضوع سلامت، خامنه‌ای ممنوعیت واردات واکسن کرونا را اعلام کرد و بر تولید داخلی واکسن تأکید داشت. او در زمینه اقتصادی و علمی، از جمله تحقیقات سلول‌های بنیادی، حمایت و پشتیبانی نشان داده است.
سیاست خارجی سید علی خامنه‌ای
در عرصه سیاست خارجی، خامنه‌ای اصل را بر دفاع از مسلمانان جهان و مقابله با استعمار و سلطه‌گری قدرت‌های خارجی می‌گذارد. وی همواره حمایت از جبهه مقاومت منطقه‌ای را پیگیری کرده و سیاست جمهوری اسلامی را در تقابل با سیاست‌های ایالات متحده توصیف کرده است.
او همچنین با صراحت نسبت به نقش‌آفرینی عربستان در بحران‌های منطقه‌ای انتقاد کرده و از نقش ایران در سوریه دفاع کرده است. خامنه‌ای سرکوب مسلمانان روهینگیا را محکوم کرده و در مواضع منطقه‌ای خود، بر لزوم پشتیبانی از ملت سوریه و مقاومت در برابر اشغالگری تأکید داشته است.
⏬مقالات پیشنهادی⏬
بیوگرافی بنیامین نتانیاهوزندگینامه مسعود پزشکیاناطلاعات دونالد ترامپ
