بنیامین نتانیاهوBenjamin Netanyahu، یکی از چهرههای شاخص و بحثبرانگیز در عرصه سیاست اسرائیل محسوب میشود که طی سالهای متمادی، نقشی کلیدی و تأثیرگذار در تحولات خاورمیانه ایفا کرده است. در این نوشته وب سایت مجله بیوگرافی فوتبال همراه ما بمانید.
نام | بنیامین نتانیاهو |
---|---|
تولد | ۲۱ اکتبر ۱۹۴۹ (۷۵ ساله) |
محل تولد | تلآویو، اسرائیل |
ملیت | یهودیان اروپای شرقی |
تعداد فرزندان | ۳ |
عنوان | نخستوزیر اسرائیل |
قد | ۱.۸۰ سانتیمتر |
تعداد ازدواج ها | ۳ |
همسر فعلی | سارا بنآرتزی |
بیوگرافی بنیامین نتانیاهو
بنیامین «بیبی» نتانیاهو (زادهٔ ۲۱ اکتبر ۱۹۴۹)، سیاستمدار برجسته اسرائیلی است که از سال ۲۰۲۲ تاکنون، برای سومین بار بهعنوان نخستوزیر این کشور فعالیت میکند.
او پیشتر نیز در دو دوره، از ۱۹۹۶ تا ۱۹۹۹ و از ۲۰۰۹ تا ۲۰۲۱، این سمت را برعهده داشته و با مجموع بیش از ۱۷ سال خدمت، رکورددار طولانیترین مدت نخستوزیری در تاریخ اسرائیل بهشمار میآید. نتانیاهو در خانوادهای یهودی سکولار در تلآویو چشم به جهان گشود و دوران کودکیاش را در بیتالمقدس غربی و ایالات متحده آمریکا سپری کرد.
او در سال ۱۹۶۷ برای پیوستن به نیروهای دفاعی اسرائیل به کشور بازگشت و در واحد نخبه «سایرت متکل» بهعنوان کاپیتان خدمت کرد و پس از مدتی با درجه افتخاری از خدمت مرخص شد.
در سال ۱۹۷۲ بار دیگر عازم آمریکا شد و پس از اتمام تحصیلات در مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT)، مدتی در شرکت مشاوره بوستون به فعالیت پرداخت.
وی در سال ۱۹۷۸ به اسرائیل بازگشت و مؤسسه ضدتروریسم «یوناتان نتانیاهو» را تأسیس کرد. او بین سالهای ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۸ بهعنوان سفیر اسرائیل در سازمان ملل متحد فعالیت داشت.
بنیامین نتانیاهو کیست
نخستوزیر اسرائیل
پرتره رسمی، ۲۰۲۳
سمت فعلی: نخستوزیر اسرائیل
آغاز به کار: ۲۹ دسامبر ۲۰۲۲
رئیسجمهور: اسحاق هرتزوگ
معاون: یاریو لوین
پیش از او: یائیر لاپید
متولد : ۲۱ اکتبر ۱۹۴۹ (۷۵ ساله)
محل تولد : در تلآویو، اسرائیل
بنیامین نتانیاهو چه کسی هست
بنیامین نتانیاهو از چهرههای شاخص و تأثیرگذار سیاست اسرائیل است. او از سال ۱۹۹۳ رهبری حزب لیکود را برعهده داشته و طی سه دوره مختلف بهعنوان نخستوزیر این کشور خدمت کرده است.
بنیامین نتانیاهو ملیت
بنیامین نتانیاهو تبعهٔ اسرائیل است. او در ۲۱ اکتبر ۱۹۴۹ در شهر تلآویو (که امروزه بهصورت رسمی «تلآویو-یافا» شناخته میشود) به دنیا آمد و تابعیت اسرائیلی دارد.
اصالت بنیامین نتانیاهو
نتانیاهو عمدتاً دارای ریشههای یهودیان اشکنازی (اروپای شرقی) است. جد پدریاش، ناتان مایلیکوفسکی، در سال ۱۸۷۹ در سرزمینی که امروزه بلاروس نام دارد (بخشی از امپراتوری روسیه سابق)، به دنیا آمد و در ادامه به همراه خانوادهاش به فلسطین مهاجرت کرد.
پدرش، بنزیون نتانیاهو، تاریخپژوه نامآور یهودی بود که اصالتاً اهل ورشو بود و پس از مهاجرت به فلسطین، نام خانوادگی خود را از «مایلیکوفسکی» به «نتانیاهو» تغییر داد. مادرش، زیلا سگال، از خانوادهای یهودی با ریشههایی در لیتوانی و ایالات متحده آمریکا بود.
نتانیاهو همچنین در مصاحبهای با استناد به آزمایش DNA اعلام کرده که علاوه بر تبار اشکنازی، دارای نسبی از یهودیان سفاردی (دارای ریشه در شبهجزیره ایبری) نیز هست.
قد بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو ۱.۸۰ متر هست.
سن بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو که در ۲۱ اکتبر ۱۹۴۹ در تلآویو متولد شده، هماکنون ۷۵ ساله است
بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو دومین فرزند از میان سه فرزند خانواده بود. او دوران کودکی خود را در اورشلیم (بیتالمقدس) سپری کرد و تحصیلات ابتداییاش را در مدرسه «هنریتا سولد» گذراند.
بر پایه گزارشی از «روت روبنشتاین»، معلم کلاس ششم او، نتانیاهو دانشآموزی مؤدب، خوشبرخورد و اهل همکاری بوده که بهعنوان فردی مسئول، وقتشناس، منظم، شاد، شجاع، فعال و مطیع شناخته میشده است.
کودکی بنیامین نتانیاهو
در بازههای زمانی ۱۹۵۶ تا ۱۹۵۸ و سپس از ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۷، خانوادهٔ نتانیاهو در منطقه «چلتنهام تاونشیپ» واقع در حومهٔ فیلادلفیا، ایالت پنسیلوانیا اقامت داشتند. در آن زمان، پدر خانواده، بنصیون نتانیاهو، به تدریس در «کالج دراپسی» مشغول بود.
نوجوانی بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو دوران دبیرستان خود را در «چلتنهام» گذراند و از همانجا فارغالتحصیل شد. او در فعالیتهای فوقبرنامهای نظیر باشگاه مناظره، شطرنج و تیم فوتبال مشارکت فعال داشت. او و برادرش، یوناتان، از سبک زندگی مصرفگرایانه و ظاهربینانهای که در آن محیط با آن مواجه شده بودند، احساس نارضایتی میکردند.
آنها همچنین رویکردهای فرهنگی رایج میان نوجوانان آن دوره و گرایشهای لیبرال کنیسهٔ اصلاحطلب «تمپل جودیا» در فیلادلفیا، که خانواده در آن حضور مییافتند، را نقد میکردند.
زندگی نامه بنیامین نتانیاهو
نتانیاهو در سال ۱۹۶۷، بلافاصله پس از اتمام دبیرستان، به اسرائیل بازگشت و به نیروهای دفاعی اسرائیل پیوست. او بهعنوان سرباز رزمی آموزش دید و وارد واحد زبدهٔ «سایرت متکل» شد. طی پنج سال خدمت در این واحد، در چندین عملیات برونمرزی از جمله نبرد مشهور «کرامه» در مارس ۱۹۶۸ شرکت کرد.
این عملیات با هدف بازداشت یاسر عرفات، رهبر سازمان آزادیبخش فلسطین، طراحی شده بود، اما با مقاومت شدید و تلفات قابل توجه، ارتش اسرائیل ناچار به عقبنشینی شد. نتانیاهو در این دوره به فرماندهی یک تیم ارتقاء یافت و چندین بار نیز در جریان نبردها مجروح شد.
زندگی بنیامین نتانیاهو
از جمله مأموریتهای شاخص بنیامین نتانیاهو در دوران خدمت نظامی، میتوان به مشارکت او در حمله اسرائیل به لبنان در سال ۱۹۶۸ و همچنین عملیات نجات هواپیمای ربودهشده «سبنا پرواز ۵۷۱» در ماه مه ۱۹۷۲ اشاره کرد. در جریان عملیات نجات، او از ناحیه شانه هدف گلوله قرار گرفت.
نتانیاهو در همان سال از خدمت فعال مرخص شد، اما همچنان بهعنوان نیروی ذخیره در واحد سایرت متکل باقی ماند. بازگشت به ارتش و مشارکت در جنگ یوم کیپور پس از پایان خدمت رسمی، نتانیاهو برای ادامه تحصیل راهی ایالات متحده شد.
با آغاز جنگ یوم کیپور در اکتبر ۱۹۷۳، او به اسرائیل بازگشت و در عملیاتهای نظامی علیه نیروهای مصری در امتداد کانال سوئز شرکت کرد. سپس فرماندهی یک عملیات ویژه در عمق خاک سوریه را بر عهده گرفت؛ جزئیات آن مأموریت هنوز محرمانه مانده است.
بنیامین نتانیاهو زندگی نامه
نتانیاهو در اواخر سال ۱۹۷۲ برای ادامه تحصیلات به ایالات متحده بازگشت و در مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) به تحصیل در رشته معماری پرداخت. پس از وقفهای کوتاه برای شرکت در جنگ یوم کیپور، مجدداً به آمریکا بازگشت و در فوریه ۱۹۷۵، مدرک کارشناسی خود را با نام «بن نیتای» دریافت کرد.
او در سال ۱۹۷۶ نیز از مدرسه مدیریت اسلون، مدرک کارشناسی ارشد گرفت. با وجود شروع دوره دکتری در علوم سیاسی، تحصیلاتش را پس از کشته شدن برادرش یوناتان در عملیات «انتبه» نیمهکاره رها کرد.
خانواده بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو در سال ۱۹۴۹ در تلآویو دیده به جهان گشود. پدرش، بنصیون نتانیاهو (با نام اصلی میلیکوفْسکی)، متولد ورشو در سال ۱۹۱۰، مورخ و پژوهشگری برجسته در حوزه تاریخ یهودیان اسپانیا بود.
پدربزرگ پدری او، ناتان میلیکوفْسکی، یک خاخام و نویسنده صهیونیست محسوب میشد. پدرش پس از مهاجرت به فلسطین تحت قیمومیت بریتانیا، نام خانوادگی خود را به «نتانیاهو» تغییر داد؛ واژهای عبری بهمعنای «خدا داده است».
بنیامین نتانیاهو و مادرش
تسیلا سگال (۲۰۰۰–۱۹۱۲)، مادر بنیامین نتانیاهو، در پتَح تیکوا، واقع در ناحیه اورشلیم تحت حاکمیت امپراتوری عثمانی به دنیا آمد.
خانوادهاش در سال ۱۹۱۱ از مینیاپولیس به فلسطین مهاجرت کرده بودند؛ این در حالی بود که پیشتر، در دهه ۱۸۷۰، از لیتوانی به ایالات متحده کوچ کرده بودند. تسیلا در لندن و در مؤسسه حقوقی «گریز این» تحصیلات خود را در رشته حقوق دنبال کرد.
بنیامین نتانیاهو بیوگرافی
بنیامین نتانیاهو هنگام تحصیل در مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) فشار و حجم بالای درسی را تحمل کرد و همزمان دروسی را نیز در دانشگاه هاروارد گذراند. با وجود وقفهای بهدلیل مشارکت در جنگ یوم کیپور، توانست مدرک کارشناسی معماری خود را طی دو سال و نیم دریافت کند.
به گفتهٔ استادش، لئون بی. گروزیر، او دانشجویی بسیار باهوش، منظم، قوی و هدفمند بود که میدانست برای رسیدن به اهدافش باید چگونه عمل کند. در این دوره، نام خود را به «بنیامین بن نیتای» تغییر داد—نامی الهامگرفته از کوه نیتای و یکی از حکمای یهودی با همین نام، که پدرش نیز در مقالات خود از آن بهعنوان نام مستعار استفاده میکرد.
نتانیاهو بعدها گفت که این تغییر نام را بهمنظور سهولت در تلفظ توسط آمریکاییها انجام داده است، اما رقبای سیاسیاش از این موضوع برای تردید در هویت و وفاداری ملی او بهرهبرداری کردند.
فاجعه شخصی و مرگ یوناتان نتانیاهو در سال ۱۹۷۶، برادر بزرگتر او، یوناتان نتانیاهو، در جریان عملیات ضدتروریستی «توهم رعد» (Operation Thunderbolt) کشته شد. یوناتان که فرمانده واحد سایرت متکل بود واحدی که بنیامین پیشتر در آن خدمت کرده بود تنها سرباز اسرائیلی بود که در جریان این عملیات جان خود را از دست داد.
این عملیات منجر به آزادسازی بیش از ۱۰۰ گروگان، عمدتاً اسرائیلی، از فرودگاه انتبه در اوگاندا شد؛ گروگانهایی که توسط تروریستها ربوده شده بودند.
زندگی شخصی بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو در سال ۱۹۹۱ با سارا بنآرتزی ازدواج کرد. سارا در نوامبر ۱۹۵۸ در شهر کیریات تیوُن، در نزدیکی شهر حیفا در شمال اسرائیل به دنیا آمد. او دختر شموئل بنآرتزی، معلم، شاعر و نویسندهٔ سرشناس اسرائیلی است. سارا دارای سه برادر است که هر سه در مسابقات ملی تلمود در اسرائیل عنوان قهرمانی را کسب کردهاند.
همسر نتانیاهو
مریم وایزمن (Miriam Weizmann) – همسر اول
- نتانیاهو در دوران خدمت نظامی با مریم وایزمن آشنا شد.
- در سال ۱۹۷۲ همراه با یکدیگر به ایالات متحده مهاجرت کردند؛ نتانیاهو در مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) و وایزمن در دانشگاه براندایس تحصیل کرد.
- حاصل ازدواج آنها دختری به نام نوعا (Noa) بود که در سال ۱۹۷۸ به دنیا آمد.
- این زندگی مشترک پس از افشای رابطه خارج از ازدواج نتانیاهو با زنی دیگر به طلاق انجامید.
فلور کیتس (Fleur Cates) – همسر دوم
- آشنایی آنها در سال ۱۹۷۸ و در کتابخانه دانشگاه رقم خورد.
- فلور کیتس، تبعه بریتانیا و در آن زمان غیر یهودی بود، اما برای ازدواج با نتانیاهو به آیین یهود گروید.
- ازدواج آنها در سال ۱۹۸۱ انجام شد و در سال ۱۹۸۸ پایان یافت.
سارا بنآرتزی (Sara Ben-Artzi) – همسر سوم و فعلی
- بنیامین نتانیاهو و سارا در سال ۱۹۹۱ ازدواج کردند.
- در آن زمان، سارا بهعنوان مهماندار شرکت هواپیمایی العال و دانشجوی کارشناسی ارشد رشته روانشناسی فعالیت داشت.
- این زوج دارای دو فرزند هستند.
روابط خارج از ازدواج و ادعاهای رسانهای
در سال ۱۹۹۳، نتانیاهو در جریان پخش زنده یک برنامه تلویزیونی، به رابطهای خارج از چارچوب ازدواج با مشاور روابط عمومیاش، روت بار (Ruth Bar)، اذعان کرد. او مدعی شد یکی از رقبای سیاسیاش از این رابطه فیلم تهیه کرده و از آن برای باجگیری استفاده کرده است.
همچنین گزارشهایی مبنی بر دوستی طولانیمدت او (حدود ۲۰ سال) با زنی به نام کاترین پرایس-موندادوری، تبعهٔ ایتالیایی-آمریکایی منتشر شده است.
همسر بنیامین نتانیاهو
سارا نتانیاهو در سال ۱۹۸۴ موفق به اخذ مدرک کارشناسی روانشناسی از دانشگاه تلآویو شد. او در ادامه، در سال ۱۹۹۶، مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته روانشناسی کودک از دانشگاه عبری اورشلیم دریافت کرد.
سارا سابقه خدمت در ارتش اسرائیل را بهعنوان ارزیاب روانشناسی در واحد اطلاعات نظامی دارد. پس از پایان خدمت نظامی، بهعنوان روانشناس کودک در مرکز خدمات روانشناسی شهرداری اورشلیم مشغول به کار شد.
علاوه بر فعالیتهای حرفهای، او در سازمانهای خیریه مختلفی نیز نقش داشته است؛ از جمله در مؤسسه «یاد به یاد» (Yad b’Yad) که به حمایت از کودکان آسیبدیده اختصاص دارد، و سازمان «تسعد کادیما» (Tza’ad Kadima) که خدماتی را برای کودکان مبتلا به فلج مغزی ارائه میدهد.
فرزندان بنیامین نتانیاهو
این زوج دارای دو پسر هستند:
یائر نتانیاهو (متولد ۲۶ ژوئیه ۱۹۹۱): پس از خدمت در واحد سخنگویی ارتش اسرائیل، تحصیلات خود را در دانشگاه عبری اورشلیم ادامه داده است.
اوور نتانیاهو (متولد ۱۰ اکتبر ۱۹۹۴): پس از پایان خدمت در واحد اطلاعات نظامی، به فعالیتهای داوطلبانه در جنبش پیشاهنگان اسرائیل روی آورد. او در سال ۲۰۱۰ عنوان قهرمانی مسابقات ملی تلمود را کسب کرد و در سطح بینالمللی به مقام سوم دست یافت.
بچه های بنیامین نتانیاهو
نوا نتانیاهو-راث (Noa Netanyahu-Roth)
تاریخ تولد: ۲۹ آوریل ۱۹۷۸ (۹ اردیبهشت ۱۳۵۷)
مادر: مریم وایزمن (نخستین همسر نتانیاهو)
وضعیت خانوادگی: متأهل با دانیل راث، دارای سه فرزند، ساکن محلهٔ مذهبی میا شعریم در اورشلیم
پیشینه: روانشناس بالینی، فارغالتحصیل دانشگاه عبری اورشلیم، مدتی مشاور پدرش در دوران نخستوزیری بوده است.
یائر نتانیاهو (Yair Netanyahu)
تاریخ تولد: ۲۶ ژوئیه ۱۹۹۱ (۴ مرداد ۱۳۷۰)
مادر: سارا بنآرتزی (همسر فعلی نتانیاهو)
وضعیت خانوادگی: مجرد پیشینه: فعال رسانهای و سیاسی، پادکستر، دارای مدرک تحصیلی از دانشگاه عبری اورشلیم و دانشگاه هرتزلیا ویژگیها: چهرهای جنجالی در شبکههای اجتماعی، منتقد صریح مخالفان پدرش؛ در سال ۲۰۱۷ اعلام کرد قصد ورود به سیاست را ندارد.
آوِرن نتانیاهو (Avner Netanyahu)
تاریخ تولد: ۱۰ اکتبر ۱۹۹۴ (۱۸ مهر ۱۳۷۳)
مادر: سارا بنآرتزی
وضعیت خانوادگی: مجرد
پیشینه: فارغالتحصیل رشتهٔ تاریخ از دانشگاه عبری اورشلیم؛ دانشجوی کارشناسی ارشد رشتهٔ باستانشناسی در دانشگاه آکسفورد
ویژگیها: برنده مسابقات ملی تلمود در سال ۲۰۱۰؛ دارای سابقه خدمت در واحد اطلاعات نظامی ارتش اسرائیل.
ثروت بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، دارای داراییهایی قابل توجه است که عمدتاً از طریق سرمایهگذاری در املاک، درآمد حاصل از سخنرانیها و مشاورههای استراتژیک بهدست آمدهاند. بر اساس گزارش منابع مختلف، برآوردهای متفاوتی از میزان ثروت خالص او ارائه شده است:
- ۱۴ میلیون دلار: بر پایه گزارشهایی در سال ۲۰۲۰، ارزش داراییهای نتانیاهو حدود ۱۴ میلیون دلار (معادل با ۵۰ میلیون شِکِل) تخمین زده شد. این رقم شامل ویلاهای مجلل در کِساریا و اورشلیم، آپارتمانهای مسکونی و سهام در چند شرکت مختلف میشود.
- ۸۰ میلیون دلار: برخی منابع مانند وبسایت Assets Magazine ثروت خالص او را تا سقف ۸۰ میلیون دلار برآورد کردهاند. این رقم داراییهایی در اسرائیل و ایالات متحده را دربر میگیرد، از جمله ملکی در کساریا با ارزشی بیش از ۱۰ میلیون دلار و یک پنتهاوس در تلآویو به ارزش تقریبی ۱.۸ میلیون دلار.
- ۱۳ میلیون دلار: در مقابل، برخی منابع دیگر همچون Mac Issues تخمین زدهاند که مجموع داراییهای نتانیاهو حدود ۱۳ میلیون دلار است. این مقدار حاصل درآمدهای دولتی، سخنرانیهای بینالمللی، فروش کتاب و سرمایهگذاری در املاک و مستغلات اعلام شده است.
خانه های بنیامین نتانیاهو
ویلا در کساریا: این خانه مجلل با مساحت ۵۰۰ متر مربع و مجهز به استخر، در سال ۲۰۰۲ به قیمت تقریبی یک میلیون دلار خریداری شد. ارزش فعلی آن بیش از ۵ میلیون دلار برآورد میشود.
پنتهاوس در اورشلیم: یک آپارتمان دوبلکس واقع در خیابان غزّه، به مساحت ۲۴۰ متر مربع، که ارزش آن حدود ۲.۹ میلیون دلار تخمین زده شده است.
خانه تاریخی در محله کاتامون، اورشلیم: نتانیاهو مالک نیمی از این ملک موروثی است. با توجه به موقعیت ممتاز و قابلیتهای توسعهای، این ملک ارزش اقتصادی بالایی دارد.
ماشین بنیامین نتانیاهو
خودروی رسمی بنیامین نتانیاهو یک لیموزین فولآرمورد ویژه است:
ماشین های بنیامین نتانیاهو
آئودی A8 سکیوریتی (Audi A8 Security): خودروی زرهی ویژهای که بهعنوان وسیله نقلیه رسمی بنیامین نتانیاهو مورد استفاده قرار میگیرد. این لیموزین دارای سیستمهای امنیتی پیشرفته و تجهیزات محافظتی مخصوص مقامات عالیرتبه است.
بنیامین نتانیاهو عمل جراحی
- از سال ۲۰۰۳، پزشکان ابتلای او به عارضه «بلاک شاخه راست قلب» (Right Bundle Branch Block – RBBB) را تشخیص دادهاند.
- در ۲۲ ژوئیه ۲۰۲۳، یک دستگاه تنظیمکننده ضربان قلب (پیسمیکر) در بدن او کار گذاشته شد.
- در مارس ۲۰۲۴، تشخیص یک فتق (هرنیا) منجر به اقدامات درمانی شد.
- در دسامبر ۲۰۲۴، بهدلیل بروز عفونت دستگاه ادراری ناشی از بزرگشدن پروستات، عمل جراحی برای برداشت پروستات انجام گرفت.
عکس بنیامین نتانیاهو
عکس خانوادگی بنیامین نتانیاهو
عکس بنیامین نتانیاهو و همسرش
عکس همسر بنیامین نتانیاهو
عکس های بنیامین نتانیاهو
عکس نتانیاهو
عکس های نتانیاهو
پیج اینستاگرام بنیامین نتانیاهو
آدرس پیج بنیامین نتانیاهو در شبکه اجتماعی اینستاگرام: b.netanyahu@
فیسبوک بنیامین نتانیاهو
آدرس پیج بنیامین نتانیاهو در شبکه اجتماعی فیسبوک: Benjamin Netanyahu@
توییتر بنیامین نتانیاهو
آدرس پیج بنیامین نتانیاهو در شبکه اجتماعی توییتر: netanyahu@
اطلاعات بنیامین نتانیاهو
در فاصله سالهای ۱۹۷۶ تا ۱۹۷۸، بنیامین نتانیاهو بهعنوان مشاور اقتصادی در شرکت مشاوره مدیریت «بوستون کنسالتینگ گروپ» در شهر بوستون، ایالت ماساچوست مشغول به کار شد. در این دوره، او با میت رامنی، سیاستمدار و سرمایهگذار آمریکایی، همکاری نزدیکی داشت و دوستی پایدار میان آن دو شکل گرفت.
رامنی در توصیف نتانیاهو در آن زمان، او را شخصیتی با «دیدگاه روشن و شخصیت قوی» معرفی کرد و اظهار داشت: «تقریباً میتوانستیم با زبان فشرده با هم صحبت کنیم… ما تجربیات مشترک و نگاه و بنیانی مشابه داشتیم.»
از سوی دیگر، نتانیاهو نیز دلیل درک متقابل و ارتباط آسانشان را سختگیریها و آموزشهای فشرده شرکت مشاورهای محل فعالیتشان میدانست.
در سال ۱۹۷۸، بنیامین نتانیاهو با نام «بن نیتای» در یک برنامه تلویزیونی محلی در بوستون حضور یافت و دیدگاههای خود را درباره درگیری اعراب و اسرائیل مطرح کرد. او در این گفتوگو اظهار داشت که «مسئله اصلی در این نزاع، امتناع مستمر جهان عرب از بهرسمیت شناختن وجود اسرائیل بهعنوان یک دولت مستقل است.»
او در ادامه استدلال کرد: «اعراب برای مدت ۲۰ سال کنترل کامل بر کرانه باختری و نوار غزه را در اختیار داشتند و اگر واقعاً موضوع اصلی، حق تعیین سرنوشت بود—همانگونه که امروز ادعا میکنند—در آن زمان فرصت کافی برای تأسیس یک دولت فلسطینی را داشتند.»
بنیامین نتانیاهو اسرائیل
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، با سابقهای طولانی در سیاست، اقتصاد و امنیت، از جمله چهرههای برجسته و جنجالی در عرصه بینالمللی بهشمار میرود. او که در سال ۱۹۴۹ در تلآویو زاده شد، تحصیلات خود را در آمریکا و در مؤسسه فناوری ماساچوست و مدرسه مدیریت اسلون ادامه داد و پس از آن وارد حوزههای اقتصادی و سیاسی شد.
فعالیتهای حرفهای او شامل همکاری با بوستون کنسالتینگ گروپ، تأسیس مؤسسه یوناتان نتانیاهو، و حضور در سمتهای دیپلماتیک نظیر سفیر اسرائیل در سازمان ملل بود. نتانیاهو از طریق حزب لیکود وارد عرصه سیاست شد و در سه دوره مجزا نخستوزیر بوده است؛ همچنین او از نظر مدت زمان حضور در این مقام، رکورددار تاریخ اسرائیل است.
او دارای سه فرزند از سه ازدواج مختلف است و همسر فعلیاش، سارا نتانیاهو، روانشناس کودک و فعال در حوزه خیریه است. نتانیاهو علاوه بر فعالیت سیاسی، مالک چند ملک ارزشمند در اسرائیل است و ثروت او بنا به گزارش منابع مختلف بین ۱۳ تا ۸۰ میلیون دلار تخمین زده شده است.
خودروی رسمی او یک آئودی A8 زرهی است و در طول سالهای اخیر، با مشکلات جسمی نظیر بیماری قلبی، عمل فتق و برداشت پروستات مواجه بوده است.
در بعد رسانهای و سیاسی، از جمله چهرههای تأثیرگذار محسوب میشود و دیدگاههای صریح او در مورد سیاست منطقهای و نقش اسرائیل در جامعه جهانی همواره بازتاب گستردهای داشته است.
بنیامین نتانیاهو رهبر اپوزیسیون
پیش از برگزاری انتخابات سال ۱۹۸۸، بنیامین نتانیاهو به اسرائیل بازگشت و به حزب لیکود پیوست. در همان سال، بهعنوان نماینده دوره دوازدهم کنست انتخاب شد و رسماً وارد عرصه سیاست پارلمانی شد.
در جریان جنگ خلیج فارس، نتانیاهو بهعنوان سخنگوی اصلی دولت اسرائیل در رسانههای بینالمللی نقش ایفا کرد. همچنین در کنفرانس صلح مادرید در سال ۱۹۹۱، یکی از اعضای هیئت نمایندگی اسرائیل بود و در مذاکرات دیپلماتیک حضور داشت.
پس از شکست حزب لیکود در انتخابات سال ۱۹۹۲، نتانیاهو در انتخابات درونحزبی سال ۱۹۹۳ شرکت کرد و با پیروزی در این رقابت، به رهبری حزب دست یافت. در این دوره، روابط او با دیوید لوی، معاون وزیر امور خارجه، پرتنش و رقابتی بود.
آریل شارون نیز برای رهبری حزب نامزد شد، اما خیلی زود کنارهگیری کرد. در همین حال، ییتسحاک شامیر پس از ناکامی حزب در انتخابات، از فعالیتهای سیاسی کناره گرفت.
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر
پس از ترور ییتسحاک رابین، شیمون پرز نخستوزیر وقت، بهمنظور حفظ روند صلح، انتخابات زودهنگام برگزار کرد. در این انتخابات، نتانیاهو بهعنوان نامزد حزب لیکود وارد رقابت شد و با کمک استراتژی تبلیغاتی آرثر فینکلستین، کمپین مؤثری به راه انداخت.
با وجود محبوبیت بیشتر شیمون پرز، نتانیاهو توانست در انتخابات مستقیم نخستوزیری سال ۱۹۹۶ پیروز شود و عنوان جوانترین نخستوزیر تاریخ اسرائیل را از آن خود کند.
تحلیلگران سقوط پرز را ناشی از موج بمبگذاریهای انتحاری فلسطینیها در مارس ۱۹۹۶ میدانند که دولت او نتوانست مانع آن شود. نتانیاهو با شعار «برای صلحی امن» وارد رقابت شد و پس از پیروزی، ناچار به تشکیل ائتلاف با احزاب فوقارتدوکس (ultra-Orthodox) برای تشکیل دولت شد.
بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل
پس از پیروزی در انتخابات سال ۱۹۹۶، بنیامین نتانیاهو بهعنوان نخستوزیر اسرائیل منصوب شد و با اتخاذ رویکردی سختگیرانه در برابر حملات انتحاری فلسطینیها، سیاستهای امنیتی سفت و سختی را دنبال کرد.
گرچه او با مفاد توافقنامه اسلو مخالفت داشت و اجرای آن را منوط به نشانههایی از حسننیت از سوی فلسطینیها میدانست، اما فرایند صلح را متوقف نکرد. در همان سال، تصمیم جنجالی او و شهردار اورشلیم برای گشودن تونل دیوار غربی، به ناآرامیهای خونینی انجامید.
با این حال، در سپتامبر ۱۹۹۶، نتانیاهو با یاسر عرفات دیدار کرد و مذاکراتی را آغاز نمود که در نهایت به امضای پروتکل الخلیل در ژانویه ۱۹۹۷ انجامید؛ توافقی که کنترل بخشی از شهر الخلیل را به تشکیلات خودگردان فلسطین واگذار کرد.
در ادامه این روند، در سال ۱۹۹۸ نیز یادداشت تفاهم وای ریور میان دو طرف امضا و در کنست تصویب شد، که گامی در راستای اجرای توافق موقت سال ۱۹۹۵ بود. در سال ۱۹۹۷، او با تأیید عملیات ناموفق موساد برای ترور خالد مشعل، موجب تنشهایی با پادشاهی اردن شد.
در عرصه اقتصادی، نتانیاهو اصلاحات مهمی چون آزادسازی بازار و واگذاری سهام دولتی در بانکها را آغاز کرد. دوران نخستوزیری او با اتهاماتی در زمینه فساد سیاسی همراه شد، اما به دلیل فقدان مستندات کافی، پروندهای قضایی شکل نگرفت.
در حوزه سیاست خارجی و امنیتی، نتانیاهو بر دکترین موسوم به «سه نه» پافشاری میکرد: نه به عقبنشینی از بلندیهای جولان، نه به گفتوگو درباره وضعیت اورشلیم، و نه به مذاکرات مبتنی بر پیششرطها.
نتانیاهو حماس
در آستانه انتخابات سال ۱۹۹۶، موجی از حملات انتحاری توسط جنبش حماس آغاز شد که در پی ترور یحیی عیاش، از چهرههای کلیدی این گروه، توسط سازمان اطلاعات داخلی اسرائیل (شینبت) رخ داد. محمد دیف، فرمانده جدید گردانهای قسام، بمبگذاریهای گسترده و سازمانیافتهای را در شهرهای تلآویو و اورشلیم برنامهریزی کرد.
این عملیاتها پیچیدهتر و فراگیرتر از اقدامات پیشین بودند و گزارشها حاکی از نقش مستقیم ایران و سوریه در تأمین مالی و آموزش عاملان آنهاست. با دستور مستقیم وزیر دفاع سوریه، ارتباط عملیاتی میان حزبالله و حماس شکل گرفت و برخی از مهاجمان نیز در ایران آموزش دیده بودند.
خانواده برخی قربانیان آمریکایی این حملات، در ادامه، علیه مقامات بلندپایه ایران و سوریه طرح دعوی حقوقی کردند. ناکامی نهادهای امنیتی اسرائیل در پیشگیری از این حملات، به کاهش شدید محبوبیت شیمون پرز منجر شد و موجب تغییر فضای سیاسی شد.
بنیامین نتانیاهو، که مخالف توافقات اوسلو بود، از این فضا بهره برد و با اختلافی اندک در انتخابات سال ۱۹۹۶ پیروز شد. در آن مقطع، موج حملات در ماههای فوریه و مارس، روند نظرسنجیها را به نفع حزب لیکود تغییر داد.
پس از انتخابات، عملیاتهای انتحاری تقریباً برای یک سال متوقف شد. برخی این توقف را به اقدامات یاسر عرفات نسبت دادند، در حالی که برخی دیگر معتقد بودند حماس با پیروزی نتانیاهو به هدف خود یعنی توقف روند صلح دست یافته بود.
نتانیاهو حزبالله
در سال ۱۹۹۷، بنا بر گزارشها، علی فلاحتیان، وزیر وقت اطلاعات ایران، فرمان ازسرگیری حملات حماس را بهمنظور مختلکردن روند صلح صادر کرد. در همان سال، خالد مشعل با همکاری محمود ابو حنود، چند بمبگذاری مرگبار در بازار مهانه یهودا و خیابان بن یهودا در اورشلیم ترتیب داد که منجر به کشته شدن ۲۱ نفر شد.
در پی تلاش ناکام موساد برای ترور مشعل، دو مأمور اسرائیلی در اردن دستگیر شدند و تنها پس از ارائه پادزهر برای نجات جان مشعل آزاد شدند. دولت اردن، آزادی سایر مأموران موساد را به آزادی شیخ احمد یاسین، از رهبران حماس، مشروط کرد.
در همان روز بمبگذاری دوم، حزبالله لبنان نیز با ترتیبدادن کمینی علیه نیروهای ویژه ارتش اسرائیل در جنوب لبنان، ۱۲ نظامی اسرائیلی را کشت. در سال ۱۹۹۸، بقایای پیکر این سربازان در قالب توافقی با ۶۵ زندانی لبنانی و اجساد شماری از نیروهای حزبالله مبادله شد.
در میان این اجساد، پیکر هادی نصرالله، فرزند دبیرکل حزبالله نیز به لبنان بازگردانده شد. نتانیاهو این رویدادها را از تلخترین فجایع امنیتی تاریخ اسرائیل توصیف کرد.
ناتوانی در مهار حملات حماس و حزبالله، و آزادسازی چهرههای برجسته فلسطینی و لبنانی، به تضعیف موقعیت امنیتی و سیاسی او منجر شد و تردیدهایی را نسبت به کارآمدی سیاستهای سختگیرانهاش برانگیخت. این عوامل، در کنار دیگر مسائل داخلی، از دلایل عمده شکست او در انتخابات سال ۱۹۹۹ محسوب میشوند.
بنیامین نتانیاهو سیاست
پس از شکست از اهود باراک در انتخابات سال ۱۹۹۹، بنیامین نتانیاهو برای مدتی از عرصه سیاست کناره گرفت و وارد فعالیتهای اقتصادی و مشاورهای در بخش خصوصی شد. در این مدت، بهعنوان مشاور شرکتهایی در حوزه ارتباطات فعالیت میکرد.
با سقوط دولت باراک، نتانیاهو به بازگشت به سیاست فکر میکرد، اما تصمیم گرفت در انتخابات سال ۲۰۰۱ نامزد نشود. در نتیجه، آریل شارون به مقام نخستوزیری رسید. با این حال، نتانیاهو بار دیگر در کانون سیاست قرار گرفت.
در سال ۲۰۰۲، نتانیاهو به سمت وزیر امور خارجه در کابینه آریل شارون منصوب شد. در همین سال، برای رهبری حزب لیکود با شارون رقابت کرد، اما موفق نشد.
در همین دوره، برخی سخنرانیهای بینالمللی او با واکنشهای شدیدی همراه شد. یکی از این سخنرانیها که قرار بود در دانشگاه کنکوردیای کانادا برگزار شود، بهدلیل اعتراضات گسترده لغو شد.
در سپتامبر ۲۰۰۲، نتانیاهو در کنگره ایالات متحده سخنرانی کرد و با حمایت از حمله نظامی به عراق، ادعا کرد که برکناری صدام حسین تأثیر مثبتی بر منطقه خاورمیانه خواهد گذاشت.
بنیامین نتانیاهو وزیر
در سال ۲۰۰۳، آریل شارون نتانیاهو را بهعنوان وزیر دارایی منصوب کرد—تعیینی که برخی آن را حرکتی برای مهار نفوذ سیاسی او تلقی کردند. نتانیاهو در این دوره دست به اصلاحات گستردهای زد:
کاهش مالیاتها، خصوصیسازی شرکتهای دولتی، کوچکسازی ساختار دولت و مهار کسری بودجه. این سیاستها، با وجود انتقادات برخی جناحها، منجر به رشد اقتصادی، کاهش بیکاری و افزایش سرمایهگذاری داخلی شد.
اصلاحات نتانیاهو، بهویژه در کاهش وابستگی به کمکهای اجتماعی و باز کردن فضای رقابتی در اقتصاد، تحسین برخی محافل اقتصادی و سیاسی را برانگیخت. برخی از تحلیلگران او را معمار «معجزه اقتصادی» اسرائیل نامیدند.
با این حال، در سال ۲۰۰۵، در واکنش به طرح خروج اسرائیل از نوار غزه، ابتدا تهدید به کنارهگیری کرد و پس از نادیدهگرفتهشدن درخواست برگزاری همهپرسی، در ۷ اوت ۲۰۰۵ رسماً استعفای خود را تسلیم کرد.
بنیامین نتانیاهو حزب لیکود
در پی خروج آریل شارون از حزب لیکود و تأسیس حزب کادیما، بنیامین نتانیاهو بار دیگر برای رهبری لیکود وارد عرصه رقابت شد و در ۲۰ دسامبر ۲۰۰۵ با کسب ۴۷ درصد آرا، ریاست حزب را از آن خود کرد. پس از عملکرد ضعیف لیکود در انتخابات ۲۰۰۶، او بهعنوان رهبر اپوزیسیون ایفای نقش کرد.
در انتخابات درونحزبی سال ۲۰۰۷، نتانیاهو بار دیگر با اختلافی چشمگیر رهبری حزب را تثبیت کرد و موضعی صریح علیه هرگونه آتشبس با حماس اتخاذ نمود. با تشدید بحران سیاسی ناشی از استعفای اهود اولمرت و ناکامی تزیپی لیونی در تشکیل دولت، انتخابات زودهنگام در فوریه ۲۰۰۹ برگزار شد.
با وجود آنکه حزب کادیما یک کرسی بیش از لیکود بهدست آورد، نتانیاهو موفق شد حمایت اکثریت جناح راست کنست را بهسوی خود جلب کند. در پی آن، رئیسجمهور وقت، شیمون پرز، مأموریت تشکیل دولت را به او واگذار کرد.
برای تضمین پایداری دولت جدید، نتانیاهو بهجای تکیه صرف بر احزاب راستگرا، رویکردی ائتلافی اتخاذ کرد و با جلب مشارکت حزب کارگر به رهبری اهود باراک، دولتی میانهرو تشکیل داد. نهایتاً، کابینه دولت سیودوم اسرائیل در تاریخ ۳۱ مارس ۲۰۰۹ بهطور رسمی سوگند یاد کرد.
بنیامین نتانیاهو فلسطین
در سال ۲۰۰۹ و با آغاز به کار دولت جدید به نخستوزیری بنیامین نتانیاهو، سیاست خارجی و داخلی اسرائیل وارد مرحلهای پیچیده و پرتنش شد.
در شرایطی که ایالات متحده، بهویژه وزیر خارجه وقت، هیلاری کلینتون، از تشکیل دولت مستقل فلسطینی حمایت میکرد، نتانیاهو این موضوع را مشروط به بهرسمیت شناختن اسرائیل بهعنوان «دولت یهودی» از سوی فلسطینیان دانست شرطی که به یکی از موانع اصلی در روند مذاکرات بدل شد.
پس از سخنرانی باراک اوباما در قاهره در مخالفت با شهرکسازیهای اسرائیل، نتانیاهو با پذیرش مشروط اصل تشکیل دولت فلسطینی «غیرنظامی»، بر حفظ اورشلیم بهعنوان پایتخت یکپارچه اسرائیل، کنار گذاشتن حق بازگشت آوارگان و ممنوعیت تشکیل ارتش برای فلسطینیها تأکید کرد مواضعی که از سوی طرف فلسطینی با بدبینی و ناامیدی مواجه شد.
با وجود برخی اقدامات همچون تسهیل رفتوآمد در کرانه باختری، ابراز تمایل به ابتکار صلح عربی و تلاشهایی برای بهبود روابط با کشورهای عربی، ادامه و گسترش شهرکسازیها موجب اعتراض شدید جامعه جهانی، بهویژه آمریکا، شد؛ بهطوری که توقف موقت شهرکسازی در پایان همان سال نیز رضایت طرف فلسطینی را جلب نکرد.
روابط میان واشینگتن و تلآویو نیز در این دوره پرتنش بود نمونهای از آن، سفر محرمانه نتانیاهو به مسکو برای جلوگیری از فروش سامانه دفاعی S-300 به ایران، یا انتقادهای تند رابرت گیتس، وزیر دفاع سابق آمریکا، نسبت به اقدامات نتانیاهو بود.
در حوزه داخلی، افزایش هزینههای زندگی موجی از اعتراضات اجتماعی را بهدنبال داشت که دولت با تشکیل کمیته تراژتنبرگ و برخی اصلاحات اقتصادی و اجتماعی پاسخ داد. همزمان، برنامههایی نظیر توسعه زیرساختهای اینترنتی از طریق فیبر نوری برای بهبود دسترسی تصویب شد.
در عرصه سیاسی نیز با ادغام احزاب لیکود و اسرائیل بیتنا پیش از انتخابات ۲۰۱۳، نتانیاهو موقعیت خود را تحکیم کرد. در سال ۲۰۱۲، او برای نخستینبار بهطور رسمی از اصل تشکیل دولت فلسطینی حمایت کرد، هرچند همچنان بر غیرنظامی بودن آن تأکید ورزید.
این دوره از نخستوزیری نتانیاهو را میتوان تلاش همزمان برای تقویت امنیت داخلی، مهار بحرانهای منطقهای، و پاسخ به چالشهای سیاسی و اجتماعی در سطح ملی و بینالمللی دانست.
تشکیل دولت نتانیاهو
- در انتخابات سال ۲۰۱۳، ائتلاف لیکود-بیتینو به رهبری بنیامین نتانیاهو نسبت به دورهٔ قبل، ۱۱ کرسی خود را در کنست از دست داد.
- با وجود این کاهش، لیکود-بیتینو همچنان بزرگترین فراکسیون در کنست باقی ماند.
- شیمون پرز، رئیسجمهور وقت اسرائیل، بنیامین نتانیاهو را مأمور تشکیل دولت جدید کرد.
- دولت سیوسوم اسرائیل با مشارکت حزبهای یش عتید، هبوعه یهودی و هتنوع شکل گرفت.
- به درخواست حزبهای یش عتید و هبوعه یهودی، احزاب یهودی اولترا-ارتدوکس از ترکیب دولت کنار گذاشته شدند.
سیاستهای اقتصادی نتانیاهو
- نتانیاهو به اجرای سیاستهای آزادسازی اقتصادی ادامه داد.
- در دسامبر ۲۰۱۳، قانون تمرکز کسبوکار به تصویب رسید؛ هدف این قانون افزایش رقابت، کاهش قیمتها و کاهش نابرابری درآمد بود.
- طبق این قانون، ساختارهای چندلایه شرکتی ممنوع شد تا از شکلگیری انحصار و سوءاستفادههای قیمتی جلوگیری شود.
- نتانیاهو کمپینی برای خصوصیسازی بنادر به راه انداخت و خواهان کاهش انحصار اداره بنادر اسرائیل شد.
- وعده داد که بوروکراسی و مقررات زائد را کاهش دهد تا فشار بر صنایع کمتر شود.
روابط نتانیاهو با فلسطینیها
- نتانیاهو بهشدت با تشکیل دولت وحدت ملی بین حماس و تشکیلات خودگردان فلسطینی مخالفت کرد.
- او حماس را مسئول ربودن و قتل سه نوجوان اسرائیلی در ژوئن ۲۰۱۴ دانست.
- در واکنش، عملیات گستردهای علیه اعضای حماس در کرانه باختری اجرا شد و سپس حملات گستردهای در نوار غزه آغاز شد.
- پس از افزایش حملات موشکی از غزه، عملیات نظامی «لبه محافظ» در تابستان ۲۰۱۴ کلید خورد.
- در مصاحبهای با شبکه CNN، حماس را «تروریستهای نسلکُش» توصیف کرد.
- نسبت به خطر وقوع «انتفاضه سوم» هشدار داد.
رابطه نتانیاهو با آمریکا
- در اکتبر ۲۰۱۴، طرحی برای خصوصیسازی شرکتهای دولتی و مقابله با فساد در آنها تصویب شد.
- نتانیاهو در واکنش به انتقادهای آمریکا درباره شهرکسازیها، این انتقادها را برخلاف «ارزشهای آمریکایی» دانست.
- روابط دولت او با دولت باراک اوباما به دلیل سیاست شهرکسازیها به پایینترین سطح رسید.
- در دسامبر ۲۰۱۴، نتانیاهو دو وزیر کابینه یعنی یایر لاپید (وزیر اقتصاد) و تزپی لیونی (وزیر دادگستری) را برکنار کرد که این اقدام باعث انحلال دولت و برگزاری انتخابات زودهنگام شد.
نتانیاهو سخنرانی در کنگره آمریکا
- در مارس ۲۰۱۵، بنیامین نتانیاهو برای سومینبار در برابر کنگره ایالات متحده سخنرانی کرد.
- این سخنرانی بدون هماهنگی قبلی با دولت باراک اوباما انجام شد و با واکنشها و انتقادهای گستردهای در داخل آمریکا و اسرائیل مواجه شد.
- هدف اصلی او مخالفت با روند مذاکرات هستهای با ایران و تلاش برای تشدید تحریمها علیه این کشور بود.
- نتانیاهو در جریان سخنرانی خود ادعا کرد که بهعنوان نماینده تمام یهودیان جهان سخن میگوید—ادعایی که از سوی بخش قابل توجهی از جامعه یهودیان آمریکایی مورد انتقاد و رد قرار گرفت.
نتانیاهو انتخابات ۲۰۱۵
- در انتخابات کنست سال ۲۰۱۵، حزب لیکود به رهبری بنیامین نتانیاهو با کسب ۳۰ کرسی، بیشترین تعداد کرسیها را به خود اختصاص داد.
- رئیسجمهور رووین ریولین، مأموریت تشکیل دولت را به نتانیاهو سپرد و او در مهلت تعیینشده موفق شد ائتلافی با احزاب هبوعه یهودی، یهودیت متحد تورا، کولانو و شاس شکل دهد.
- در ماه مه ۲۰۱۵، نتانیاهو رسماً اعلام کرد که قصد دارد برای نخستینبار در تاریخ، برای پنجمین دوره نخستوزیری رقابت کند.
سیاستهای اقتصادی نتانیاهو
- در آگوست ۲۰۱۵، دولت بودجه دوسالهای تصویب کرد که شامل مجموعهای از اصلاحات اقتصادی بود؛ از جمله اصلاحات در بخش کشاورزی، کاهش تعرفههای واردات برای پایینآوردن قیمت مواد غذایی، تسهیل در فرآیند صدور مجوزهای ساختوساز با هدف کاهش هزینه مسکن، و تسریع در اجرای پروژههای زیربنایی.
- اصلاحات مالیاتی نیز با هدف تقویت رقابت و کاهش هزینههای خدمات مالی پیشنهاد شد، اگرچه برخی از اصلاحات در حوزه کشاورزی، در نهایت کنار گذاشته شدند.
جنجالهای سیاسی نتانیاهو
- در اکتبر ۲۰۱۵، نتانیاهو با ادعایی جنجالی گفت که حاج امین الحسینی، مفتی اعظم قدس، ایده نسلکشی یهودیان را به آدولف هیتلر ارائه داده است اظهار نظری که بلافاصله از سوی مورخان و دولت آلمان رد شد.
- این سخنان با واکنشهای تند محافل علمی و سیاسی در سطح بینالمللی روبهرو شد، و شماری از منتقدان آن را نوعی تحریف تاریخی و حتی انکار غیرمستقیم هولوکاست تلقی کردند.
مسائل دینی نتانیاهو
- در مارس ۲۰۱۶، دولت ائتلافی با تهدید به خروج از سوی نمایندگان احزاب اولترا-ارتدوکس مواجه شد. علت این بحران، تلاش دولت برای رسمیکردن مکانی برای عبادت یهودیان غیر ارتدوکس در دیوار غربی (دیوار ندبه) بود اقدامی که با مخالفت شدید محافل مذهبی سنتگرا روبهرو شد.
روابط بینالمللی نتانیاهو
- در دسامبر ۲۰۱۶، ایالات متحده در شورای امنیت سازمان ملل متحد به قطعنامه ۲۳۳۴ درباره محکومیت شهرکسازیهای اسرائیل رأی ممتنع داد؛ اقدامی که به تصویب این قطعنامه انجامید.
- بنیامین نتانیاهو بهشدت از این اقدام و همچنین سخنرانی تند وزیر خارجه وقت آمریکا، جان کری، انتقاد کرد و در واکنش، دولت اسرائیل پرداخت حق عضویت خود به سازمان ملل را بهحال تعلیق درآورد.
- در فوریه ۲۰۱۷، نتانیاهو بهعنوان نخستوزیر اسرائیل، برای نخستینبار بهطور رسمی از استرالیا بازدید کرد و در دیدار با نخستوزیر وقت این کشور، مالکم ترنبول، چند توافقنامه دوجانبه امضا شد.
- در اکتبر همان سال، اسرائیل با استناد به آنچه «رویکردهای ضد اسرائیلی یونسکو» نامید، تصمیم به خروج از این سازمان گرفت.
مسائل امنیتی و سیاست هستهای نتانیاهو
- در آوریل ۲۰۱۸، نتانیاهو طی یک نشست خبری، ایران را به نقض تعهدات خود در چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) متهم کرد و مدعی شد اسناد محرمانهای از فعالیتهای هستهای پیشین ایران در اختیار دارد؛ ادعایی که از سوی مقامهای ایرانی «تبلیغاتی و بیاساس» خوانده شد.
- همچنین، نتانیاهو از اجلاس تاریخی میان ایالات متحده و کره شمالی در سال ۲۰۱۸ حمایت کرد و آن را گامی مثبت در راستای خلع سلاح هستهای در شبهجزیره کره توصیف کرد.
اتهامات بنیامین نتانیاهو
از ابتدای سال ۲۰۱۷، بنیامین نتانیاهو تحت تحقیقات رسمی پلیس اسرائیل قرار گرفت. این تحقیقات دو پرونده مرتبط با عناوین «پرونده ۱۰۰۰» و «پرونده ۲۰۰۰» را شامل میشد.
پرونده ۱۰۰۰: در این پرونده، نتانیاهو مظنون به دریافت هدایای ارزشمند و امتیازات غیرمجاز از چند بازرگان سرشناس از جمله جیمز پکر (سرمایهدار استرالیایی) و آرنون میلچان (تهیهکننده معروف هالیوودی) بود.
پرونده ۲۰۰۰: نتانیاهو متهم شد که تلاش کرده با آرنون موزس، ناشر روزنامه یدیعوت آحرونوت، توافقی انجام دهد تا در ازای تضعیف رقیب اصلی این روزنامه یعنی «اسرائیل هیوم»، پوشش خبری مثبتتری دریافت کند.
پلیس اسرائیل در اوت ۲۰۱۷ اعلام کرد که نتانیاهو مظنون به سه اتهام جدی است: کلاهبرداری، خیانت در امانت و دریافت رشوه. شهادت آری هارو در همان سال، آری هارو، رئیس پیشین دفتر نتانیاهو، با دستگاه قضایی همکاری کرد و با ارائه شهادت، نقش کلیدی در تقویت پروندهها ایفا نمود.
در فوریه ۲۰۱۸، پلیس توصیه کرد که علیه نتانیاهو اعلام جرم کیفری صورت گیرد؛ بر اساس گزارش آنها، مدارک کافی برای اثبات اتهامات وجود داشت. با این حال، نتانیاهو تمامی اتهامات را رد کرد.
مدیر بخش جرایم اقتصادی اسرائیل نیز در نوامبر ۲۰۱۸ اعلام کرد که در هر دو پرونده، صدور کیفرخواست علیه نتانیاهو موجه است. ت
در فوریه ۲۰۱۹، دادستان کل اسرائیل تصمیم خود را اعلام کرد: کیفرخواستهایی در سه پرونده مختلف علیه نتانیاهو صادر خواهد شد.
در نوامبر ۲۰۱۹، کیفرخواست رسمی علیه نتانیاهو صادر شد. در صورت محکومیت، وی ممکن است تا ۱۰ سال به جرم رشوهخواری و تا ۳ سال به دلیل کلاهبرداری و خیانت در امانت به زندان محکوم شود.
او نخستین نخستوزیر تاریخ اسرائیل است که در زمان تصدی این مقام با اتهامات کیفری روبهرو میشود. در پی صدور کیفرخواست، اعلام شد که نتانیاهو برخی از وزارتخانههای تحت ادارهاش از جمله کشاورزی، بهداشت، امور اجتماعی و امور دیاسپورا را واگذار خواهد کرد تا با الزامات قانونی انطباق یابد.
با این حال، هنوز مسأله الزام به کنارهگیری نخستوزیر در چنین شرایطی، در دادگاه در حال بررسی بود. تأخیر در آغاز محاکمه – کووید-۱۹ روند محاکمه کیفری بنیامین نتانیاهو که قرار بود در مه ۲۰۲۰ آغاز شود، بهدلیل شیوع ویروس کرونا به تعویق افتاد و تا آوریل ۲۰۲۳ همچنان در جریان بود.
عملیات نظامی بنیامین نتانیاهو
تاریخ آغاز: ۱۷ مه ۲۰۲۰، بنیامین نتانیاهو برای پنجمین بار بهعنوان نخستوزیر سوگند یاد کرد و دولت ائتلافی جدیدی را به همراه بنی گانتس تشکیل داد.
زمینه: این دوره در شرایطی آغاز شد که اسرائیل با بحران همهگیری کووید-۱۹ و همزمان با آغاز روند محاکمه کیفری نتانیاهو روبهرو بود. در همین زمان، اعتراضات گستردهای در برابر اقامتگاه رسمی او در اورشلیم شکل گرفت.
واکنش به اعتراضات: نتانیاهو با استناد به مقررات بهداشتی مرتبط با کووید-۱۹، تجمعات را محدود به ۲۰ نفر و در شعاع حداکثر ۱۰۰۰ متری از محل سکونت معترضان کرد. این اقدام نتیجه معکوس داشت و اعتراضات بهصورت همزمان در بیش از ۱۰۰۰ نقطه مختلف در سراسر اسرائیل گسترش یافت.
واکسیناسیون کرونا: تا مارس ۲۰۲۱، اسرائیل به یکی از کشورهای پیشتاز جهان در زمینه نرخ واکسیناسیون در برابر کووید-۱۹ تبدیل شد، بهطوریکه بالاترین نسبت جمعیتی واکسینهشده را در سطح جهانی به خود اختصاص داد.
تنشهای نظامی: در ماه مه ۲۰۲۱، پس از اوجگیری تنشها در اورشلیم، گروه حماس اقدام به پرتاب راکت از نوار غزه بهسوی اسرائیل کرد. در پاسخ، دولت نتانیاهو عملیات نظامی با عنوان «نگهبان دیوارها» را آغاز کرد که به مدت ۱۱ روز ادامه داشت.
پایان دوره نخستوزیری: پس از پایان عملیات، نفتالی بنت، رهبر حزب یامینا، با یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون، به توافق رسید تا با تشکیل دولتی چرخشی، نتانیاهو را از قدرت کنار بزنند. در نتیجه، در تاریخ ۱۳ ژوئن ۲۰۲۱، دولت ائتلافی جدید به رهبری بنت و لاپید تشکیل شد و به دوره ۱۲ ساله نخستوزیری پیوسته بنیامین نتانیاهو پایان داد.
دوره ششم نخستوزیری بنیامین نتانیاهو
تاریخ سوگند: ۲۹ دسامبر ۲۰۲۲
زمینه: بنیامین نتانیاهو با هدایت ائتلافی متشکل از احزاب راستگرا و مذهبی، بار دیگر بهعنوان نخستوزیر اسرائیل سوگند یاد کرد و دولت جدیدی را با ترکیب سختگیرانه تشکیل داد.
اصلاحات قضایی و واکنشها تمرکز اولیه دولت: ارائه طرحی جنجالی برای اصلاحات قضایی بود که واکنشهای شدیدی به همراه داشت.
انتقادات: منتقدان هشدار دادند که این اصلاحات میتواند به استقلال قوا، نقش دادستان کل، نظام اقتصادی، حقوق اقلیتها و روابط خارجی اسرائیل آسیب بزند.
اعتراضات: این طرح موجب شکلگیری اعتراضات خیابانی گسترده و مخالفت علنی نیروهای ذخیره ارتش شد.
برکناری وزیر دفاع: در مارس ۲۰۲۳، یوآو گالانت، وزیر دفاع وقت، مخالفت خود را با این اصلاحات اعلام کرد. نتانیاهو تلاش کرد او را برکنار کند که در نهایت باعث تشدید اعتراضات شد و دولت را مجبور کرد اصلاحات را بهمدت یک ماه به تعویق بیندازد.
نتانیاهو شهرکسازی در کرانه باختری
قانونیسازی شهرکها: در فوریه ۲۰۲۳، دولت اسرائیل تصمیم به قانونی کردن ۹ شهرک در کرانه باختری اشغالی گرفت.
لغو قانون قبلی: همچنین قانونی که در سال ۲۰۰۵ منجر به تخلیه چهار شهرک شده بود لغو شد.
تسریع ساختوساز: در ششماهه نخست سال ۲۰۲۳، حدود ۱۳۰۰۰ واحد مسکونی جدید در شهرکها ساخته شد تقریباً سه برابر میزان ساخت در کل سال ۲۰۲۲.
موضع اسرائیل در قبال جنگ اوکراین سیاست احتیاطآمیز: دولت نتانیاهو از ارسال سلاحهای کشنده به اوکراین خودداری کرد. دلیل این تصمیم: نگرانی از احتمال دستیابی ایران به این تسلیحات و فناوریهای مرتبط، دلیل اصلی این رویکرد اعلام شد.
نتانیاهو جنگ غزه
- آغاز درگیری: حمله ناگهانی گروههای فلسطینی از نوار غزه به داخل خاک اسرائیل رخ داد و در پی آن، بنیامین نتانیاهو رسماً حالت جنگ اعلام کرد.
- واکنش نظامی: او تهدید به نابودی زیرساختها و مراکز وابسته به حماس کرد و از ساکنان غزه خواست تا شهر را ترک کنند.
- پیشنهاد سیاسی: برای مقابله با بحران، نتانیاهو پیشنهاد تشکیل دولت ائتلافی اضطراری را مطرح کرد.
- موج انتقادات: همزمان، انتقادها و اعتراضاتی علیه دولت او شکل گرفت؛ عمدتاً بهدلیل نارساییهای اطلاعاتی و امنیتی که پیش از این حمله رخ داده بود.
- افکار عمومی: نتایج نظرسنجیها نشان داد که بیش از نیمی از مردم اسرائیل خواهان کنارهگیری نتانیاهو از مقام نخستوزیری هستند.
مسائل حقوقی بنیامین نتانیاهو
- اتهامات: سازمانهای غیردولتی بینالمللی نتانیاهو را به ارتکاب جنایت نسلکشی متهم کردند.
- اقدام دادستان دیوان کیفری: در ماه مه ۲۰۲۴، دادستان دیوان کیفری بینالمللی اعلام کرد که قصد دارد حکم بازداشت نتانیاهو را درخواست کند.
- صدور حکم: در نوامبر ۲۰۲۴، دیوان کیفری بینالمللی احکام بازداشت برای بنیامین نتانیاهو، وزیر دفاع پیشین اسرائیل و همچنین یکی از فرماندهان گروه حماس صادر کرد.
- واکنش رسمی: نتانیاهو این اقدام را محکوم کرده و آن را «سیاسی» و «ضد یهودی» توصیف کرد.
- سخنرانی در آمریکا: در ژوئیه ۲۰۲۴، او با وجود اعتراضات گسترده، در کنگره ایالات متحده سخنرانی کرد و از آنچه «پیروزی کامل در غزه» نامید، دفاع نمود.
حوادث امنیتی بنیامین نتانیاهو
- حمله پهپادی: در اکتبر ۲۰۲۴، حملهای پهپادی به اقامتگاه رسمی نخستوزیر صورت گرفت که گزارشها آن را به حزبالله نسبت دادند.
- برکناری وزیر دفاع: در نوامبر ۲۰۲۴، نتانیاهو وزیر دفاع یوآو گالانت را برکنار کرد؛ اقدامی که اعتراضات گسترده و انتقادهای شدید داخلی را به دنبال داشت.
- حمله نظامی جدید: در مارس ۲۰۲۵، اسرائیل حمله ناگهانی جدیدی به نوار غزه آغاز کرد که بهطور مؤثر آتشبس را پایان داد و برگزاری جلسات محاکمه کیفری نتانیاهو را به تعویق انداخت.
- تحقیقات داخلی: در همان ماه، رئیس سازمان امنیت داخلی اسرائیل (شینبت) نیز بهدلیل تحقیقات درباره نفوذ احتمالی قطر به داخل دفتر نخستوزیر، از سمت خود برکنار شد.
نتانیاهو جنگ ایران و اسرائیل
- بنیامین نتانیاهو در ژوئن ۲۰۲۵ موفق شد از رأی عدم انحلال پارلمان عبور کند و جایگاه خود را بهعنوان نخستوزیر حفظ نماید.
- در همان ماه، با صدور دستور حملات هوایی علیه مواضع ایران، آغاز رسمی مرحلهای جدید از درگیریها رقم خورد.
- نتانیاهو در سخنرانیهای خود بارها بر هزینههای شخصی و خانوادگی این جنگ تأکید کرد؛ از جمله لغو مراسم عروسی پسرش بهدلیل تهدید حملات موشکی.
گرایشهای سیاسی بنیامین نتانیاهو
افزایش گرایشهای اقتدارگرایانه:
در طول سالهای نخستوزیری بنیامین نتانیاهو، بسیاری از ناظران و تحلیلگران سیاسی از رشد گرایشهای اقتدارگرایانه، تضعیف روندهای دموکراتیک و افزایش سطح فساد در ساختار حاکمیتی اسرائیل خبر دادهاند. در همین بازه، سیاستهای توسعهطلبانه دولت نیز شدت بیشتری یافته است.
محدودیتهای رسانهای و سرکوب اعتراضات:
در جریان جنگ غزه، دولت تحت رهبری نتانیاهو محدودیتهایی بر فعالیت رسانهها و آزادی اجتماعات اعمال کرد. برخی از گزارشها حاکی از آن بود که اخبار مرتبط با اعتراضات مردمی و فعالیت گروههای مخالف، سانسور شدهاند یا در معرض محدودسازی قرار گرفتهاند.
اصلاحات قضایی جنجالی:
تلاشهای مکرر نتانیاهو برای اعمال اصلاحات گسترده در سیستم قضایی با انتقادهای فراوانی مواجه شد. منتقدان این طرحها را ابزاری برای افزایش اقتدار اجرایی دولت و تضعیف استقلال نهادهای قضایی میدانند که در عین حال میتواند به مصونیت شخصی نتانیاهو در برابر پیگردهای قضایی بیانجامد.
او در پاسخ، نظام قضایی اسرائیل را «دولت عمیق چپگرا» خوانده و آن را متهم کرده که عدالت را به ابزاری سیاسی علیه او و رأیدهندگانش تبدیل کرده است.
اظهارات پوپولیستی و ضدعربی:
در مقاطع مختلف، نتانیاهو اظهاراتی مطرح کرده که از سوی منتقدان به عنوان دامنزننده به احساسات نژادپرستانه علیه اعراب، بهویژه فلسطینیها، تفسیر شده است. این سخنان گاهی در چارچوب روایتهای سیاسی پیرامون هویت یهودی و درگیریهای تاریخی منطقه بیان شدهاند.
گرایش به راست افراطی و روابط بینالمللی:
دولت کنونی نتانیاهو از سوی بسیاری از تحلیلگران بهعنوان افراطیترین دولت راستگرا در تاریخ اسرائیل شناخته میشود. او روابط نزدیک و مستحکمی با برخی رهبران اقتدارگرا و غیرلیبرال جهانی از جمله در مجارستان، روسیه و ایالات متحده برقرار کرده است—رویکردی که انتقادات داخلی و خارجی به همراه داشته است.
نتانیاهو مخالفت با توافقنامههای اسلو
بنیامین نتانیاهو از ابتدای فرآیند صلح، منتقد سرسخت توافقنامههای اسلو بوده است. در کتاب خود با عنوان “جایی در میان ملتها” که در سال ۱۹۹۳ منتشر شد، فصلی تحت عنوان «اسب تروا» را به نقد شدید این توافقات اختصاص داده است.
در این فصل، او مدعی میشود که حاج امین الحسینی یکی از طراحان اصلی هولوکاست بوده و یاسر عرفات را وارث ایدئولوژی نازیستی و نابودگر او معرفی میکند.
نتانیاهو نقض تعهدات
در دوره نخستوزیری بنیامین نتانیاهو در اواخر دهه ۱۹۹۰، او بارها در عمل از اجرای تعهدات دولتهای پیشین در چارچوب توافقنامه اسلو خودداری کرد. دنیس راس، دیپلمات آمریکایی، گفته است که رئیسجمهور بیل کلینتون و وزیر خارجه وقت، مادلین آلبرایت، باور داشتند که نتانیاهو بهطور واقعی به فرآیند صلح اعتقادی ندارد.
اظهارات ویدئویی نتانیاهو ۲۰۰۱
در یک ویدئوی منتشرشده در سال ۲۰۰۱—که گفته میشود بدون اطلاع نتانیاهو ضبط شده بود—او اظهار کرد:
«پیش از انتخابات از من پرسیدند آیا به توافقنامه اسلو احترام میگذارم؟ من گفتم بله، اما… قرار بود آن را طوری تفسیر کنم که مانع پیشروی به سمت مرزهای ۱۹۶۷ شوم. چگونه؟ چون هیچکس مشخص نکرده مناطق نظامی کجا هستند. از نظر من، کل دره اردن منطقه نظامی محسوب میشود.»
نتانیاهو مخالفت با تخلیه یکجانبه غزه
در اوت ۲۰۰۹، نتانیاهو اعلام کرد که اشتباه خروج یکجانبه از نوار غزه دیگر تکرار نخواهد شد، چراکه بهجای صلح و امنیت، موج جدیدی از خشونت و حملات را بههمراه داشت. او تأکید کرد که هرگونه توافق آینده باید بر پایه دو اصل اساسی استوار باشد:
۱. به رسمیت شناختن اسرائیل بهعنوان دولت ملی یهودیان
۲. ارائه تضمینهای امنیتی که منجر به غیرنظامیسازی کامل فلسطین شود.
در اکتبر ۲۰۱۴، نتانیاهو هشدار داد که اسرائیل دیگر صرفاً زمین واگذار نمیکند و در ازای آن انتظار نتایج نامشخص ندارد، زیرا تجربه لبنان و غزه نشان داده که این سیاست منجر به حملات راکتی گسترده شده است. او خواهان شناسایی رسمی اسرائیل بهعنوان کشور یهودی و ایجاد ترتیبات امنیتی مستحکم بود.
پیش از آن، نتانیاهو بارها مذاکرات صلح تحت حمایت آمریکا را بیثمر خوانده و از پذیرش راهحل تشکیل دو دولت خودداری کرده بود. با این حال، در سخنرانی ژوئن ۲۰۰۹، رویکرد تازهای را مطرح کرد که بر «صلح اقتصادی» تأکید داشت.
بهگفته او، تمرکز صرف بر مسائل سیاسی و حساس مانند وضعیت اورشلیم یا حق بازگشت آوارگان مؤثر نیست، و باید به توسعه همکاریهای اقتصادی میان اسرائیل و فلسطینیها پرداخت تا مردم فلسطین نیز به منفعتبران واقعی صلح تبدیل شوند.
سیاستهای نتانیاهو درباره شهرکسازی
در ژانویه ۲۰۰۹، اندکی پیش از برگزاری انتخابات کنست، بنیامین نتانیاهو در گفتوگویی با تونی بلر، فرستاده ویژه خاورمیانه، اعلام کرد که در صورت پیروزی، سیاست دولتهای پیشین اسرائیل به رهبری آریل شارون و اهود اولمرت را ادامه خواهد داد.
بر اساس این سیاست، گسترش شهرکسازی در کرانه باختری ادامه مییافت، هرچند ساخت شهرکهای جدید متوقف میشد—رویکردی که با تعهدات اسرائیل در چارچوب طرح «نقشه راه» (Road Map) در تضاد تلقی میشد.
نتانیاهو و تقسیم فلسطینیها
در سال ۲۰۱۹، بنیامین نتانیاهو اظهار داشت که هر کس بخواهد مانع تشکیل دولت فلسطینی شود، باید از تقویت گروه حماس حمایت کند. به گفته او: «این بخشی از استراتژی ماست: جدا کردن فلسطینیهای غزه از فلسطینیهای کرانه باختری.»
سالها پیش از این اظهارات، نتانیاهو از انتقال صدها میلیون دلار کمک مالی قطر به نوار غزه حمایت کرده بود. هدف او از این اقدام، حفظ آرامش موقت، تضعیف موقعیت تشکیلات خودگردان فلسطین، و جلوگیری از شکلگیری یک دولت مستقل فلسطینی اعلام نشده بود.
این کمکها گاهی بهصورت نقدی و توسط مقامات قطری، با همراهی مأموران اطلاعاتی اسرائیل، به داخل غزه منتقل میشدند.
نتانیاهو و خطوط سبز
در سال ۲۰۱۳، نتانیاهو پیشنهاد آغاز مذاکرات صلح بر اساس خطوط سبز (مرزهای قبل از جنگ ۱۹۶۷) را رد کرد. با این حال، در سال ۲۰۱۴، او بهطور ضمنی چارچوب پیشنهادی ایالات متحده را که بر پایه همان خطوط سبز تنظیم شده بود، پذیرفت.
او در همان زمان اعلام کرد که شهرکنشینان یهودی باید بتوانند حتی در صورت ایجاد دولت فلسطینی، در مکان فعلی اقامت داشته و تحت حاکمیت آن دولت باقی بمانند.
حمایت نتانیاهو از طرح صلح ترامپ
در ژانویه ۲۰۲۰، نتانیاهو بهصورت علنی از «طرح صلح ترامپ» موسوم به معامله قرن حمایت کرد؛ طرحی که تشکیل مشروط یک دولت فلسطینی را در نظر داشت. با شکست این طرح، دونالد ترامپ در اظهارنظری اظهار داشت که: «نتانیاهو هرگز بهدنبال یک صلح واقعی نبود.»
ویدئوی جعلی نتانیاهو به ترامپ
رکس تیلرسون، وزیر خارجه پیشین ایالات متحده، مدعی شد که در سال ۲۰۱۷ نتانیاهو ویدئویی جعلی از محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، به ترامپ نشان داد.
بهگفته تیلرسون، این ویدئو عباس را متهم میکرد که خواستار کشتار کودکان اسرائیلی شده است—ادعایی که هدف آن تغییر دیدگاه رئیسجمهور آمریکا نسبت به فلسطینیها بود.
نتانیاهو توافقهای ابراهیم
در سپتامبر ۲۰۲۰، نتانیاهو در مراسم امضای «توافقهای ابراهیم» در کاخ سفید شرکت کرد. این توافقها روابط کامل دیپلماتیک میان اسرائیل و دو کشور عربی—امارات متحده عربی و بحرین—را برقرار کرد.
این نخستینبار از سال ۱۹۹۴ و امضای توافق با اردن بود که کشورهای عربی جدیدی با اسرائیل روابط رسمی برقرار میکردند. در ادامه این روند، سودان و مراکش نیز مسیر مشابهی را در پیش گرفتند و روابط دیپلماتیک با تلآویو را آغاز کردند.
سخنرانی نتانیاهو در بار ایلان
بنیامین نتانیاهو در یکی از نقاط عطف مواضع سیاسیاش، طی سخنرانی در دانشگاه بار-ایلان بهطور رسمی برای نخستینبار از اصل ایجاد دولت فلسطینی در کنار اسرائیل حمایت کرد. با این حال، او این حمایت را مشروط به شروطی سخت و محدودکننده کرد:
- دولت فلسطینی باید فاقد هرگونه توان نظامی باشد بدون ارتش، موشک، یا کنترل بر حریم هوایی.
- اورشلیم باید بهطور کامل در حاکمیت اسرائیل باقی بماند.
- فلسطینیان میبایست اسرائیل را بهعنوان «کشور ملی یهودیان» بهرسمیت بشناسند.
- حق بازگشت آوارگان فلسطینی رد شود.
- ساخت شهرکها در کرانه باختری متوقف نشود، ولی گسترش آن تنها در چارچوب رشد طبیعی جمعیت ادامه یابد.
این سخنرانی واکنشهای متفاوت و بعضاً متضادی در داخل و خارج از اسرائیل بهدنبال داشت:
- احزاب راستگرای همراه با دولت نتانیاهو، او را بابت تمایل به شکلگیری دولت فلسطینی مورد انتقاد قرار دادند.
- حزب کادیما و گروههای حامی صلح مدعی شدند که او هنوز به راهحل دو کشوری باور ندارد.
- گروههایی مانند حماس، جهاد اسلامی و اتحادیه عرب این سخنرانی را بهشدت محکوم کرده و آن را «نژادپرستانه» و «رد صلح واقعی» توصیف کردند.
- در مقابل، برخی کشورهای غربی از جمله آمریکا، فرانسه و سوئد، این اظهارات را بهعنوان گامی ولو کوچک در مسیر دیپلماسی مثبت ارزیابی کردند.
عملکرد اقتصادی نتانیاهو
تا پایان دهه ۹۰ میلادی، نتانیاهو بهعنوان یکی از مدافعان اقتصاد بازار آزاد شناخته میشد. در مصاحبهای با نشریه Jerusalem Post در سال ۱۹۹۹، او گفته بود: «صلح هدف نهایی است… اما صلح بدون بازار آزاد رشد واقعی ایجاد نمیکند، در حالی که بازار آزاد حتی بدون صلح هم میتواند رشد تولید را به ارمغان بیاورد.»
در نخستین دوره صدارت خود، نتانیاهو مجموعهای از تغییرات اساسی در نظام بانکی اسرائیل اجرا کرد؛ از جمله:
- حذف برخی موانع قانونی در مسیر سرمایهگذاری خارجی
- لغو الزامات مربوط به خرید اجباری اوراق قرضه دولتی
در زمان تصدی وزارت دارایی، نتانیاهو برنامهای گسترده برای تحول اقتصاد اسرائیل اجرا کرد که شامل موارد زیر میشد:
- ایجاد سازوکارهایی برای ترغیب دریافتکنندگان کمکهای اجتماعی به ورود به بازار کار
- پیشبرد خصوصیسازی در بخشهای گوناگون اقتصادی
- کاهش اندازه و هزینههای دولت
- سادهسازی و اصلاح ساختار مالیاتی کشور
- تصویب قوانینی در جهت مقابله با انحصارها و افزایش رقابت در بازار
- تعمیم مالیات بر سود سرمایه از شرکتها به افراد، با هدف گسترش پایه مالیاتی، در کنار
- کاهش نرخ مالیات بر درآمد
دیدگاه نتانیاهو درباره ایران و تهدید هستهای
- بنیامین نتانیاهو همواره جمهوری اسلامی ایران را بهعنوان بزرگترین تهدید موجود علیه موجودیت و امنیت اسرائیل معرفی کرده و بارها این کشور را با آلمان نازی مقایسه کرده است.
- بهباور او، ایران در پی دستیابی به تسلیحات هستهای است و در صورت موفقیت، ممکن است باعث آغاز جنگی فراگیر با ابعاد جهانی شود.
- در سخنرانیهای مختلف، از جمله در مجمع عمومی سازمان ملل، نتانیاهو رژیم ایران را حکومتی بنیادگرا، افراطی و ضد تمدن توصیف کرده که بهدنبال بازگرداندن خاورمیانه به «قرون وسطی» است.
- او مقابله با ایران را نه صرفاً یک مسئله راهبردی، بلکه «نبرد میان تمدن و بربریت» قلمداد کرده است.
مواضع سیاسی و نظامی نتانیاهو
- بنیامین نتانیاهو در دوره نخستوزیریاش، روابط نزدیکی با اهود باراک، وزیر دفاع وقت، داشت و با او درباره احتمال حمله نظامی به تأسیسات هستهای ایران رایزنی میکرد.
- این رویکرد تهاجمی با انتقاد شدید برخی مقامات بلندپایه امنیتی اسرائیل، از جمله رؤسای پیشین موساد و شینبت، روبهرو شد. آنان چنین تصمیمی را «غیرعقلانی» یا حتی «احمقانهترین گزینه ممکن» توصیف کردند.
- همچنین نهادهای تحلیلی بینالمللی نظیر مؤسسه رَند در آمریکا نیز با حمله نظامی به ایران مخالفت کردند و نسبت به تبعات و بیثباتیهای احتمالی این اقدام هشدار دادند.
هشدارهای نتانیاهو
- در مراسم روز یادبود هولوکاست در سال ۲۰۱۲، نتانیاهو بار دیگر جمهوری اسلامی ایران را با آلمان نازی مقایسه کرد و هشدار داد که برنامه هستهای این کشور ممکن است به فاجعهای مشابه منتهی شود.
- برخی ناظران و منتقدان داخلی و بینالمللی، این مقایسه را سیاسی و نوعی بهرهبرداری از حافظه تاریخی هولوکاست قلمداد کردند.
- در سخنرانی همان سال در مجمع عمومی سازمان ملل، نتانیاهو «خط قرمز» هستهای برای ایران تعیین کرد: در صورت دستیابی به غنیسازی اورانیوم در سطح ۹۰ درصد، به گفته او، ایران به تهدیدی غیرقابل تحمل برای اسرائیل تبدیل میشد.
اقدامات و واکنش نتانیاهو
- نتانیاهو پس از حملاتی که به ایران نسبت داده میشد از جمله بمبگذاری در شهر بورگاس بلغارستان در سال ۲۰۱۲ رژیم ایران را مسئول مستقیم این اقدامات دانست.
- او از سیاست تحریمها و دیپلماسی در قبال برنامه هستهای ایران انتقاد کرد و اعلام نمود که این ابزارها نتوانستهاند روند پیشرفت هستهای ایران را متوقف کنند.
- در ژانویه ۲۰۲۰، پس از ترور قاسم سلیمانی توسط ایالات متحده، نتانیاهو از این عملیات حمایت کرد و تصمیم دولت ترامپ را جسورانه و درست توصیف نمود.
عملیات نظامی نتانیاهو و جنگ ایران اسرائیل
- در ژوئن ۲۰۲۵، نتانیاهو فرمان آغاز حملات هوایی هدفمند علیه تاسیسات مرتبط با برنامه هستهای ایران را صادر کرد. بهگفته او، هدف از این عملیات جلوگیری از دستیابی ایران به ظرفیت تسلیحات هستهای و رفع تهدیدی «وجودی» علیه امنیت ملی اسرائیل بود.
- نتانیاهو این اقدام نظامی را فرصتی برای تغییر رژیم حاکم بر ایران توصیف کرد و موضعی همراستا با رضا پهلوی، ولیعهد سابق ایران، اتخاذ نمود که خواستار خیزش ملی برای پایان دادن به حکومت جمهوری اسلامی شده بود.
تبادل زندانی حماس و نتانیاهو
- در سال ۲۰۱۱، دولت بنیامین نتانیاهو توافقی را برای تبادل اسرا اجرا کرد که طی آن بیش از ۱۰۰۰ زندانی از گروههای حماس و فتح در ازای آزادی گلعاد شالیت، سرباز اسرائیلی اسیرشده در غزه، آزاد شدند.
- در میان آزادشدگان، شماری از افراد متهم به مشارکت در اقدامات تروریستی و قتل شهروندان اسرائیلی حضور داشتند. بهگفته مقامات امنیتی اسرائیل، حدود ۶۰ درصد از این زندانیان پس از آزادی دوباره به فعالیتهای شبهنظامی یا تروریستی بازگشتهاند.
- ستاد کل ارتش اسرائیل در همان سال هشدار داد که کاهش پیشنهادی بودجه دفاعی، توان حفظ آمادگی عملیاتی نیروهای مسلح را تضعیف خواهد کرد.
- نتانیاهو تصمیم گرفت بهجای کاهش بودجه نظامی، هزینه برنامههای اجتماعی را محدود کند و وعده افزایش حدود ۶ درصدی اعتبارات دفاعی را داد.
- با وجود این تصمیم، بودجه نهایی بخش نظامی حدود ۳.۷ میلیون شِکِل پایینتر از سطح پیشبینیشده باقی ماند که نگرانیهایی درباره ظرفیت ارتش برانگیخت.
- در نوامبر ۲۰۱۱، یکی از نمایندگان وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که همکاری امنیتی میان اسرائیل و ایالات متحده در دوره نخستوزیری نتانیاهو و ریاستجمهوری باراک اوباما به سطحی بیسابقه در تاریخ روابط دوجانبه رسیده است.
- در دوره رهبری نتانیاهو، شورای امنیت ملی اسرائیل نقش پررنگتری در تدوین سیاستهای خارجی و تصمیمگیریهای امنیتی ایفا کرد و به یکی از بازوهای محوری تصمیمسازی دولت بدل شد.
مهاجرت غیرقانونی و سیاستهای نتانیاهو
- نتانیاهو در کتاب خود با عنوان «مبارزه با تروریسم: چگونه دموکراسیها میتوانند تروریسم داخلی و بینالمللی را شکست دهند» (منتشرشده در سال ۱۹۹۵)، تأکید کرد که تشدید قوانین مهاجرتی در کشورهای غربی، مؤثرترین ابزار مقابله با تروریسم است. او در این کتاب نوشت: «دوران مهاجرت آزاد باید پایان یابد.»
- در سال ۲۰۱۲، کابینه نتانیاهو قانونی تحت عنوان «جلوگیری از نفوذ» به تصویب رساند که بهموجب آن، تمامی افرادی که بدون مجوز وارد خاک اسرائیل میشدند از جمله پناهجویان بهطور خودکار در بازداشت قرار میگرفتند.
- این قانون از سوی سازمان عفو بینالملل بهشدت مورد انتقاد قرار گرفت و بهعنوان «نقض آشکار قوانین بینالمللی» توصیف شد.
- در این دوره، حدود ۶۰ هزار نفر از کشورهای آفریقایی بهصورت غیرقانونی وارد خاک اسرائیل شدند. نتانیاهو این موج مهاجرتی را تهدیدی برای بافت جمعیتی، ثبات امنیتی و هویت ملی اسرائیل دانست. بسیاری از این مهاجران در مراکز بازداشت در صحرای نگب نگهداری شدند.
- پس از آنکه دیوان عالی کشور، قانون «جلوگیری از نفوذ» را بهدلیل بازداشت فوری و نامحدود پناهجویان آفریقایی غیرقانونی اعلام کرد، نتانیاهو خواستار تصویب قوانین تازهای شد تا امکان استمرار این سیاست مهاجرتی را فراهم آورد.
- نتانیاهو سیاست مرزهای باز در برخی کشورهای اتحادیه اروپا را بیش از حد سهلگیرانه توصیف کرده و رهبران کشورهای اروپای مرکزی مانند مجارستان، لهستان، اسلواکی و جمهوری چک را به اتخاذ سیاستهای سختگیرانه و بستن مرزها در برابر مهاجرت غیرقانونی تشویق کرده است.
رابطه نتانیاهو با رهبران خارجی
روابط با ولادیمیر پوتین
نتانیاهو همواره پیوندی صمیمی و شخصی با رئیسجمهور روسیه داشته و در کتاب خود از پوتین با توصیف «چهرهای باهوش، پیچیده و مصمم برای احیای عظمت تاریخی روسیه» یاد کرده است. با این حال، تحولات پس از آغاز جنگ غزه باعث شد روابط میان آن دو با تنشهایی مواجه شود.
روابط با ویکتور اوربان
دوستی میان نتانیاهو و نخستوزیر مجارستان سابقهای طولانی دارد. در دورهای که اوربان نخستین بار به قدرت رسید، از دیدگاههای اقتصادی نتانیاهو در زمان تصدی وزارت دارایی اسرائیل الهام گرفت و با او مشورتهای مستقیم داشت.
روابط با سیلویو برلوسکونی
نتانیاهو نخستوزیر پیشین ایتالیا را از نزدیکترین متحدان اسرائیل در اروپا میدانست و از او با عنوان «دوستی وفادار» برای اسرائیل نام برده است.
روابط با نارندرا مودی
نتانیاهو مناسبات بسیار نزدیکی با نخستوزیر هند برقرار کرده و همکاریهای امنیتی، فناوری و کشاورزی میان دو کشور در دوران رهبری آنها گسترش قابلتوجهی یافته است.
روابط با ژائیر بولسونارو
در دوران زمامداری رئیسجمهور پیشین برزیل، نتانیاهو رابطهای گرم و صمیمانه با او ایجاد کرد که در اظهارات و دیدارهای دوجانبه بهوضوح نمایان بود.
روابط با خاویر میلی
نتانیاهو رئیسجمهور آرژانتین را «دوست بزرگ ملت یهود» خطاب کرد و روابط میان دو کشور با دیدگاههای مشترک در حوزه سیاست خارجی تقویت شد.
روابط با رهبران چین
از سال ۲۰۲۳، در واکنش به تضعیف روابط با واشینگتن، نتانیاهو سیاست چرخش به شرق را در پیش گرفت و تمرکز بیشتری بر گسترش مناسبات با پکن گذاشت. با این حال، موضع بیطرفانه چین در قبال درگیریهای غزه فضای دیپلماسی میان دو کشور را پیچیده و سردتر کرده است.
روابط با لهستان
در سال ۲۰۱۸، سخنان جنجالبرانگیز نخستوزیر لهستان درباره «نقش برخی یهودیان در هولوکاست» واکنش تند نتانیاهو را بههمراه داشت. در پی این تنش، دو دولت با صدور بیانیهای مشترک تلاش کردند تا سطح اختلاف را کاهش دهند.
روابط با اوکراین
در سفر رئیسجمهور اوکراین به اسرائیل، سکوت نتانیاهو در برابر بزرگداشت رسمی برخی همپیمانان نازی مانند رومن شوخویچ از سوی کییف، انتقاداتی را در داخل و خارج اسرائیل برانگیخت.
روابط با رجب طیب اردوغان
روابط بین نتانیاهو و رئیسجمهور ترکیه همواره تند و تنشآلود بوده است. اردوغان بارها نتانیاهو را بهدلیل سیاستهایش در قبال فلسطینیها «تروریست» و «قاتل کودکان» نامیده، و در پاسخ، نتانیاهو او را «استبدادی» و «حامی حماس» توصیف کرده است.
در سال ۲۰۱۹، نتانیاهو عملیات نظامی آنکارا در شمال سوریه را محکوم کرد و درباره احتمال وقوع پاکسازی قومی علیه کردها هشدار داد.
روابط نتانیاهو با رهبران آمریکا
نتانیاهو ارتباطات مستحکمی با چهرههای حزب جمهوریخواه آمریکا، از جمله میت رامنی، داشته است. دوستی آنها به دهه ۱۹۷۰ بازمیگردد، زمانی که هر دو در شرکت مشاورهای «بوستون کنسالتینگ گروپ» مشغول به کار بودند.
تعامل با دونالد ترامپ:
ارتباط نتانیاهو با خانواده ترامپ سابقهای چند دههای دارد که به دهه ۱۹۸۰ بازمیگردد. در جریان انتخابات ۲۰۱۳ اسرائیل، ترامپ با انتشار یک ویدئو حمایت خود را از نتانیاهو اعلام کرد.
در سال ۲۰۱۹، نتانیاهو به نشانه قدردانی از ترامپ، یکی از شهرکهای واقع در بلندیهای جولان را «رمات ترامپ» نامگذاری کرد.
پس از آنکه نتانیاهو پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا در سال ۲۰۲۰ را تبریک گفت، دونالد ترامپ ناخشنودی خود را از این اقدام علنی کرد و آن را «اشتباهی جدی» دانست.
روابط بنیامین نتانیاهو با باراک اوباما
روابط پر از تنش و اختلاف: دوران نخستوزیری نتانیاهو و ریاستجمهوری باراک اوباما با چالشهای شدید دیپلماتیک همراه بود. در نشست گروه ۲۰ در سال ۲۰۱۱، نیکولا سارکوزی رئیسجمهور وقت فرانسه، به اوباما گفت: «نتانیاهو غیرقابل تحمل است و دروغ میگوید.»
اوباما در پاسخ گفت: «تو فقط گاهی با او سر و کار داری؛ من هر روز باید با او کار کنم.» موج اتهامات و پاسخها: در سال ۲۰۱۴، یکی از مقامات ارشد کاخ سفید نتانیاهو را «بزدل» توصیف کرد، و اوباما نیز صراحتاً از سیاستهای او انتقاد کرد. نتانیاهو در واکنش گفت کسانی که چنین سخنانی میگویند، اهمیتی برای امنیت اسرائیل قائل نیستند.
در دسامبر ۲۰۱۶، ایالات متحده از حق وتوی خود در شورای امنیت استفاده نکرد و زمینه تصویب قطعنامهای علیه شهرکسازی اسرائیل را فراهم ساخت. دفتر نخستوزیری اسرائیل در واکنش، دولت اوباما را به «تبانی پشت پرده» با تنظیمکنندگان این قطعنامه متهم کرد.
روابط بنیامین نتانیاهو با جو بایدن
سابقه طولانی اما روابط متزلزل: ارتباط بین نتانیاهو و جو بایدن سابقهای بیش از چهل سال دارد و مبتنی بر دوستی دیرینه است، با این حال در بهار ۲۰۲۴ و در پی عملیات نظامی اسرائیل در رفح، تنشهایی میان دو طرف بهوجود آمد.
نشانههای نارضایتی: بایدن چندین بار نسبت به سیاستها و اقدامات دولت نتانیاهو، بهویژه در مورد عملکرد ارتش در غزه و نحوه برخورد با غیرنظامیان فلسطینی، انتقادات صریحی مطرح کرده است.
کتابهای بنیامین نتانیاهو
International Terrorism: Challenge and Response (۱۹۸۱)
ناشر: Transaction Publishers
نقش مؤلف: گردآورنده و ویراستار
موضوع: مجموعهای از نوشتارها پیرامون تروریسم جهانی و تهدیدات فرامرزی
شابک: 978-0-87855-894-0
Terrorism: How the West Can Win (۱۹۸۷)
ناشر: Avon
موضوع: بررسی راهکارهای عملیاتی کشورهای غربی برای شکست تروریسم
شابک: 978-0-380-70321-0
Fighting Terrorism: How Democracies Can Defeat Domestic and International Terrorism (۱۹۹۵)
ناشر: Farrar, Straus and Giroux
موضوع: تحلیل رویکردهای دموکراتیک برای مقابله با تهدیدات تروریستی داخلی و خارجی
شابک: 978-0-374-15492-9
A Durable Peace: Israel and Its Place Among the Nations (۱۹۹۹، نسخه بازنگریشده چاپ ۱۹۹۳)
ناشر: Grand Central Publishing
موضوع: چشمانداز نتانیاهو برای تثبیت موقعیت اسرائیل در منطقه و ایجاد صلح بلندمدت
شابک: 978-0-446-52306-6
Bibi: My Story (۲۰۲۲)
ناشر: Simon & Schuster
موضوع: زندگینامه رسمی بنیامین نتانیاهو؛ دربرگیرنده روایتهای شخصی، سیاسی و دیپلماتیک از زندگی او
شابک: 978-1-6680-0844-7
تظاهرات ضد نتانیاهو
در طول دورههای مختلف نخستوزیری بنیامین نتانیاهو—بهویژه در دهه گذشته—اعتراضات گستردهای در سطح داخلی اسرائیل شکل گرفت. این اعتراضات دلایل متنوعی داشته و اقشار مختلف جامعه اسرائیل را درگیر خود کردهاند. در زیر، مهمترین دورههای اعتراضی مرور شدهاند:
اعتراضات علیه اتهامات فساد و روند قضایی (۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱)
پس از اعلام رسمی کیفرخواستها در پروندههای موسوم به ۱۰۰۰، ۲۰۰۰ و ۴۰۰۰ که نتانیاهو به اتهام رشوه، سوءاستفاده از مقام و تخلفات مالی متهم شد، اعتراضات سراسری شکل گرفت.
کانون تجمعها: مقابل اقامتگاه رسمی نخستوزیر در خیابان بالفور اورشلیم درخواستها: استعفای نخستوزیر، برگزاری انتخابات زودهنگام، حفظ ارزشهای دموکراتیک
ویژگی برجسته: مشارکت قابل توجه جوانان، فعالان مدنی، افسران بازنشسته ارتش و خانوادههای داغدار همهگیری کرونا
مخالفت با طرحهای اصلاحات قضایی (۲۰۲۳)
ائتلاف حاکم تحت رهبری نتانیاهو که متشکل از احزاب مذهبی و راستگرای تندرو است، پیشنهادهایی برای کاهش اختیارات دیوان عالی مطرح کرد. این طرحها به یکی از بزرگترین موجهای اعتراضی تاریخ اسرائیل منجر شد.
مخالفان: وکلای دادگستری، قضات پیشین، پزشکان، فعالان مدنی، افسران ارتش ذخیره، و کارآفرینان
ابزارهای مقاومت: تظاهرات میلیونی، تعطیلی گسترده کسبوکارها، مسدودسازی معابر، و اعتصابهای عمومی نتیجه اولیه: بخشی از اصلاحات متوقف یا به تعویق افتاد، اگرچه فضای تنش سیاسی همچنان پابرجا ماند.
اعتراضات پس از تشدید درگیریها در غزه (۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵)
با آغاز جنگ تمامعیار در نوار غزه که منجر به مرگ هزاران فلسطینی و دهها شهروند اسرائیلی شد، دایره اعتراضات گستردهتر شد و خانواده گروگانها نیز به آن پیوستند.
مطالبات نوظهور: آتشبس فوری، بازگرداندن گروگانهای اسرائیلی، تغییر سیاست نظامی دولت
شعارهای پرتکرار: «بیبی برو خونه»، «نه به دیکتاتوری، آری به دموکراسی»، «گروگانها را نجات بده، نه صندلیات را»
واکنشهای دولت به جنبشهای اعتراضی
نتانیاهو بارها معترضان را به داشتن دیدگاههای نخبگانه یا گرایش افراطی چپگرا متهم کرده است. شماری از اعضای کابینه نیز معترضان را به تلاش برای «کودتای غیرانتخاباتی» متهم کردهاند.
صحبت نتانیاهو در مورد ایران
۱. برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران
بنیامین نتانیاهو همواره بر این باور بوده که جمهوری اسلامی در پی دستیابی به سلاح هستهای است و ادعا کرده که فعالیتهای اتمی تهران ماهیتی صلحآمیز ندارد. او توافق هستهای سال ۲۰۱۵ (برجام) را «توافقی خطرناک» خوانده و گفته که این توافق به ایران امکان میدهد طی سالهای آتی به تولید بمب هستهای نزدیک شود.
در سخنرانی جنجالی خود در سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۲، نتانیاهو با نمایش تصویری از بمب، هشدار داد که ایران در کمتر از یک سال به مرز ساخت سلاح اتمی خواهد رسید.
۲. نقش منطقهای ایران و حمایت از گروههای نیابتی
نتانیاهو بهدفعات، ایران را منبع اصلی بیثباتی در منطقه معرفی کرده و آن را به پشتیبانی مالی و نظامی از گروههایی چون حزبالله لبنان، حماس و جهاد اسلامی متهم کرده است.
او هشدار داده که ایران میکوشد با استفاده از خاک سوریه و لبنان، تهدید مستقیمی برای اسرائیل ایجاد کند و تأکید کرده: «به هیچوجه اجازه نمیدهیم جمهوری اسلامی در شمال مرزهای ما جای پایی نظامی پیدا کند.»
۳. عملیات اطلاعاتی و افشای اسناد
ادعایی نتانیاهو در سال ۲۰۱۸ در کنفرانسی در تلآویو اعلام کرد که سازمان اطلاعاتی موساد موفق شده «آرشیو مخفی برنامه هستهای ایران» را از تهران به اسرائیل منتقل کند.
او با نمایش اسناد، دیسکهای رایانهای و مدارک، ادعا کرد: «ایران با دروغ گفتن دربارهٔ برنامه هستهایاش، تلاش کرده جهان را فریب دهد. اکنون ما شواهدش را در دست داریم.»
۴. تأثیرگذاری بر سیاست آمریکا و مخالفت با برجام
نتانیاهو نقش فعالی در ترغیب دولت دونالد ترامپ برای خروج از توافق هستهای با ایران ایفا کرد و در سال ۲۰۱۸ این هدف محقق شد. او با همکاری نزدیک با کنگره آمریکا، تلاش کرد فشارهای اقتصادی، سیاسی و بینالمللی علیه جمهوری اسلامی را افزایش دهد.
در یکی از برجستهترین لحظات این رویکرد، وی در سال ۲۰۱۵ بدون دعوت رسمی کاخ سفید، در کنگره آمریکا سخنرانی کرد و گفت: «برجام مسیر ایران به سمت تسلیحات اتمی را هموار میسازد، نه مسدود.»
۵. اتهامزنی به ایران در پی جنگ غزه – ۲۰۲۳
پس از حملات ۷ اکتبر ۲۰۲۳ که از سوی حماس علیه اسرائیل صورت گرفت، نتانیاهو بار دیگر انگشت اتهام را به سمت جمهوری اسلامی گرفت. او اعلام کرد: «مغز متفکر، حامی مالی و پشتیبان اصلی این یورشها، رژیم ایران است. دشمن واقعی ما پشت پرده در تهران است.»
نتانیاهو و رضا پهلوی
با وجود تفاوتهای بنیادین در دیدگاهها و پیشینههای سیاسی، بنیامین نتانیاهو و رضا پهلوی در چند محور کلیدی دیدگاههای مشابهی ارائه دادهاند:
- هر دو شخصیت، منتقد سرسخت نظام جمهوری اسلامی ایران هستند و بر ماهیت سرکوبگرانه و تهدیدآمیز آن تأکید کردهاند.
- هر دو بر ضرورت تضعیف یا تغییر ساختار حکومت فعلی ایران برای دستیابی به ثبات و آزادی در منطقه تأکید کردهاند.
- آنها همچنین خواهان حمایت جامعه جهانی از مردم ایران برای تحقق حقوق اساسی و آزادیهای مدنی شدهاند.
در عین حال، رضا پهلوی در مواضع متعدد خود، مخالف جدی هرگونه جنگ یا حمله نظامی علیه ایران بوده است. با اینحال، او از تحریمهای هدفمند و اعمال فشار دیپلماتیک بر حکومت ایران حمایت کرده—رویکردی که در برخی مقاطع زمانی با سیاستهای نتانیاهو همسویی نسبی داشته است.
حمله نتانیاهو به ایران
نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، طی دهههای اخیر همواره در صف نخست مخالفان سرسخت جمهوری اسلامی ایران و برنامههای هستهای آن قرار داشته است. او ایران را نهتنها بزرگترین تهدید علیه امنیت اسرائیل بلکه خطری برای صلح جهانی معرفی کرده و بارها با لحنی هشدارآمیز درباره جاهطلبیهای هستهای تهران سخن گفته است.
۱. تهدیدات نظامی و هشدارهای امنیتی
نتانیاهو بارها تأکید کرده که اسرائیل «حق دفاع پیشگیرانه» از خود را محفوظ میداند و در صورت نیاز، از اقدام نظامی علیه تأسیسات هستهای ایران دریغ نخواهد کرد. او در سخنرانیهای رسمی و بینالمللی تصریح کرده که توانایی ارتش اسرائیل برای «خنثیسازی تهدیدهای ایران» وجود دارد و این گزینه همواره روی میز است.
۲. تلاش برای فشار دیپلماتیک بینالمللی
در عرصه بینالمللی، نتانیاهو تلاش گستردهای برای جلب حمایت قدرتهای غربی خصوصاً ایالات متحده بهمنظور اعمال تحریمهای اقتصادی و سیاسی علیه ایران داشته است.
او بارها از مذاکرات قدرتهای جهانی با تهران انتقاد کرده و توافق برجام در سال ۲۰۱۵ را «خطرناک و ناکارآمد» خوانده است؛ توافقی که بهزعم او تنها زمان دستیابی ایران به بمب اتم را به تعویق میاندازد.
۳. فعالیتهای اطلاعاتی و اقدامات پنهان
در دورههای مختلف، رسانهها و منابع امنیتی از عملیاتهایی نظیر حملات سایبری، خرابکاری در مراکز هستهای، و حذف فیزیکی برخی دانشمندان ایرانی پرده برداشتهاند اقداماتی که اغلب به سرویس اطلاعاتی اسرائیل (موساد) نسبت داده شده است.
نتانیاهو نیز برخی از این گزارشها را بهطور تلویحی تأیید کرده و آنها را در چارچوب جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای توجیه کرده است.
۴. سخنرانیهای برجسته در مجامع جهانی
یکی از بخشهای مهم کارزار نتانیاهو علیه ایران، حضور و سخنرانی در مجامع بینالمللی بهویژه مجمع عمومی سازمان ملل بوده است. او بارها با بهکارگیری تعابیری چون «تهدید وجودی»، توجه جهانیان را به آنچه او خطر برنامه اتمی ایران میداند، جلب کرده و خواستار واکنش جهانی شده است.
۵. تنشهای کنونی و چشمانداز نظامی
با افزایش تنشهای منطقهای و درگیریهای اخیر، احتمال تقابل مستقیم نظامی میان ایران و اسرائیل بیش از پیش مطرح شده است. هرچند تلآویو معمولاً بهصورت رسمی مسؤولیت حملات احتمالی را بر عهده نمیگیرد، تحلیلگران امنیتی همچنان وقوع درگیری محدود یا گسترده را محتمل میدانند.
نتانیاهو ایران
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر پیشین اسرائیل، طی دهههای گذشته همواره ایران را از اصلیترین تهدیدهای امنیتی برای اسرائیل و خاورمیانه دانسته است. او مواضعی سرسختانه و هشدارآمیز در برابر برنامه هستهای جمهوری اسلامی اتخاذ کرده و آن را نقطه کانونی بسیاری از سیاستهای خارجی خود قرار داده است.
نتانیاهو بهکرّات جمهوری اسلامی را به تلاش برای تولید سلاح اتمی متهم کرده و دستیابی تهران به چنین قابلیتی را خطری حیاتی برای موجودیت اسرائیل عنوان کرده است. او در سخنرانیهای متعدد بینالمللی، بهویژه در مجمع عمومی سازمان ملل، اعلام کرده که اسرائیل برای جلوگیری از این خطر، در صورت لزوم، دست به اقدام نظامی خواهد زد.
از جمله لحظات نمادین این مواضع، نمایش گرافیکی دقیق از تأسیسات هستهای ایران در سال ۲۰۱۸ بود که با هدف جلب توجه افکار عمومی جهانی به مخاطرات برنامه اتمی ایران صورت گرفت.
علاوه بر حوزه هستهای، نتانیاهو همواره نسبت به نفوذ منطقهای جمهوری اسلامی در کشورهایی چون سوریه و لبنان ابراز نگرانی کرده و آن را تهدیدی مستقیم برای ثبات منطقهای و امنیت ملی اسرائیل دانسته است.
او بارها هشدار داده که با استقرار نظامی ایران در مرزهای شمالی اسرائیل و حمایت از گروههایی مانند حزبالله، با «پاسخهای شدید و پیشدستانه» روبهرو خواهند شد. در همین حال، این سیاستهای تهاجمی موجب افزایش تنشهای دیپلماتیک و امنیتی در سطح منطقه شدهاند.
شماری از منتقدان بر این باورند که رویکرد مقابلهجویانه نتانیاهو، فضای گفتوگو و راهحلهای دیپلماتیک را محدود کرده و احتمال بروز درگیری نظامی را افزایش داده است.
در مجموع، تقابل با جمهوری اسلامی ایران یکی از ستونهای اصلی سیاست خارجی و راهبردی نتانیاهو بوده است؛ موضوعی که حتی پس از دورههای صدارت او نیز، جایگاهی محوری در نگرش امنیتی اسرائیل حفظ کرده است.
نتانیاهو پزشکیان
مسعود پزشکیان، همانند بسیاری از مقامهای ارشد جمهوری اسلامی ایران، از برنامه هستهای ایران بهعنوان حق مسلم ملت دفاع کرده و در اظهارنظرهای متعدد، مواضعی قاطع در برابر تهدیدات دولت اسرائیل و شخص بنیامین نتانیاهو اتخاذ کرده است.
او اغلب در سخنرانیهای خود تأکید دارد که فشارهای خارجی بهویژه تهدیدهای اسرائیل نهتنها بازدارنده نیست، بلکه باعث افزایش انسجام ملی و مقاومت گستردهتر در میان مردم و مسئولان کشور خواهد شد.
در کنار پزشکیان، بسیاری از نمایندگان مجلس نیز بهطور مداوم از سیاستهای دولت اسرائیل در حوزههایی نظیر گسترش شهرکسازی، سرکوب فلسطینیان و اعمال فشار سیاسی و نظامی علیه ایران انتقاد کردهاند. این مواضع بارها در صحن علنی مجلس و در بیانیههای رسمی بازتاب یافته است.
نتانیاهو پهپاد
در ماه اوت ۲۰۲۴، رسانههای بینالمللی گزارش دادند که یک پهپاد متعلق به حزبالله لبنان به حریم هوایی شهر قیساریه واقع در اراضی اشغالی نفوذ کرده و با اقامتگاه شخصی بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر پیشین اسرائیل، برخورد کرده است.
نکته قابلتوجه در این حادثه، نزدیکی محل اصابت پهپاد به اتاق خواب نتانیاهو بود که بر اهمیت امنیتی و نمادین این رویداد افزود و تحلیلهای گستردهای را در رسانهها و محافل اطلاعاتی بهدنبال داشت.
تهدید جدی نتانیاهو علیه برنامه هستهای ایران
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر پیشین اسرائیل، همواره جمهوری اسلامی ایران را یکی از جدیترین تهدیدهای امنیتی علیه اسرائیل و ثبات خاورمیانه قلمداد کرده است. بخش قابلتوجهی از سیاست خارجی او به مقابله با برنامه هستهای ایران اختصاص یافته است.
او بارها تأکید کرده که جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای برای بقای اسرائیل حیاتی است، و در موارد متعددی از گزینه نظامی بهعنوان راهکاری محتمل نام برده است.
نتانیاهو بارها در مجامع بینالمللی از جمله در سازمان ملل متحد، برنامه اتمی ایران را ناقض تعهدات جهانی و تهدیدی برای امنیت بینالمللی دانسته است. او ضمن انتقاد صریح از جمهوری اسلامی، خواستار تشدید تحریمها و فشارهای جهانی علیه تهران شده است.
یکی از جنجالیترین نمایشهای او، ارائه مدلی سهبعدی از تأسیسات هستهای ایران در نشست عمومی سازمان ملل بود حرکتی که با هدف هشدار دادن به جامعه جهانی درباره دامنه و عمق فعالیتهای هستهای ایران انجام شد.
نتانیاهو تهدید ایران
موضعگیریهای تند نتانیاهو علیه ایران، همزمان موجب افزایش اصطکاک میان دو کشور و بروز نگرانی در سطح بینالمللی شده است. احتمال اجرای عملیات نظامی علیه مراکز هستهای ایران، همواره در تحلیلهای ژئوپولیتیکی منطقه بهعنوان یک سناریوی پرریسک مطرح بوده است.
در مقابل، مقامهای جمهوری اسلامی با رد اتهامات، بر ماهیت صلحآمیز برنامه هستهای کشور تأکید کردهاند و تهدیدهای تلآویو را بخشی از راهبردهای خصمانه اسرائیل علیه ایران توصیف میکنند.
در مجموع، مقابله با جمهوری اسلامی ایران و محدودسازی توانمندیهای هستهای آن، بهعنوان یکی از ارکان بنیادین سیاست امنیتی و بینالمللی بنیامین نتانیاهو در تمام دوران زمامداریاش شناخته میشود.
این رویکرد که با اقدامات نظامی، دیپلماتیک و اطلاعاتی گوناگون همراه بوده، هنوز هم از محورهای اصلی سیاست خارجی اسرائیل باقی مانده است.
نتانیاهو اورانیوم
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر پیشین اسرائیل، همواره یکی از چهرههای اصلی و سرسخت در برابر برنامه هستهای جمهوری اسلامی ایران بوده و بهویژه بر غنیسازی اورانیوم در ایران تمرکز زیادی داشته است.
او بارها هشدار داده که پیشرفتهای ایران در این زمینه، گامی در جهت دستیابی به قابلیت تولید جنگافزار هستهای محسوب میشود و چنین امری تهدیدی مستقیم برای امنیت اسرائیل و ثبات منطقهای خواهد بود.
در سخنرانیهای مختلف، از جمله در نشستهای بینالمللی مانند مجمع عمومی سازمان ملل، نتانیاهو با ارائه تصاویر و مدارک ادعایی تأکید کرده که ایران بهطور پنهانی در حال تلاش برای تولید اورانیوم با غلظت بالا است که میتواند در تولید بمب اتمی بهکار رود.
از جمله لحظات قابلتوجه در این راستا، نمایش مدل سهبعدی از سایتهای هستهای ایران در سال ۲۰۱۸ بود که با هدف جلب توجه جهانیان به «ابعاد برنامههای سری هستهای تهران» انجام شد.
نتانیاهو همچنین با انتقاد صریح از توافق برجام، این توافق را ناکافی برای مهار فعالیتهای هستهای ایران دانسته و معتقد است که با وجود آن، ایران همچنان در حال توسعه ظرفیتهای غنیسازی خود است. او بارها هشدار داده که اگر جمهوری اسلامی از ادامه این روند دست نکشد، اسرائیل ممکن است دست به اقدامی نظامی پیشگیرانه بزند.
این موضعگیریها باعث شدهاند تا تنشهای موجود میان تهران و تلآویو افزایش یابد و پرونده غنیسازی اورانیوم به یکی از اصلیترین محورهای تنش امنیتی و دیپلماتیک میان دو طرف تبدیل شود.
فساد بنیامین نتانیاهو
بنیامین نتانیاهو طی سالهای اخیر با چندین پرونده حقوقی در ارتباط با اتهامات فساد مالی روبهرو بوده است. این اتهامات شامل پذیرش هدیههای گرانقیمت از سرمایهگذاران، مداخله در پوشش رسانهای برای منافع سیاسی، و بهرهبرداری شخصی و خانوادگی از منابع عمومی میشود.
این پروندهها که در رسانههای اسرائیلی با کدهایی مانند ۱۰۰۰، ۲۰۰۰ و ۴۰۰۰ شناخته میشوند، واکنشهای گستردهای در سطح افکار عمومی ایجاد کردهاند. بسیاری از شهروندان اسرائیل این تحولات را نشانهای از سوءاستفاده از قدرت سیاسی دانسته و خواستار پیگیری قانونی و شفافیت در این زمینه شدهاند.
ادامه رسیدگی به این اتهامات نهتنها به بحرانی سیاسی در ساختار حکمرانی اسرائیل دامن زده، بلکه زمینهساز اعتراضات گسترده مردمی و بحران مشروعیت برای دولت وقت نیز شده است.
پروندههای قضایی نتانیاهو
از سال ۲۰۱۷ به اینسو، روند رسیدگی حقوقی به چندین پرونده جنجالی مرتبط با بنیامین نتانیاهو وارد مرحله حساسی شد. این پیگردها شامل سه پرونده اصلی میشود:
پرونده ۱۰۰۰: اتهام دریافت هدایای گرانبها، از جمله سیگار و جواهرات، از میلیاردرهای خارجی.
پرونده ۲۰۰۰: ادعای تلاش برای کسب امتیاز رسانهای با پیشنهاد انعقاد توافقات غیررسمی با برخی مطبوعات.
پرونده ۴۰۰۰: اتهام به اعطای مزایای نظارتی به یک شرکت مخابراتی در برابر پوشش خبری مطلوب.
نتانیاهو همواره این اتهامات را رد کرده و آنها را «نقشهای سیاسی» با هدف حذف او از عرصه قدرت عنوان کرده است. روند دادگاههای مربوطه سالها به طول انجامیده و همچنان در جریان است.
بحران سیاسی اسرائیل و نتانیاهو
دولتداری بنیامین نتانیاهو با تنشهای مستمر سیاسی همراه بوده است. در فاصله سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲، اسرائیل چهار بار انتخابات سراسری برگزار کرد که در هیچکدام، نتانیاهو نتوانست اکثریت مطلق و پایدار برای تشکیل دولتی منسجم بهدست آورد.
اختلافهای فکری میان احزاب، تردیدهای داخلی در حزب لیکود و سایه سنگین پروندههای قضایی، دولتهای پیاپی را به شکلی ناپایدار و شکننده درآورد. نتیجه این تحولات، سستی در ساختار حکمرانی و تضعیف اعتماد عمومی نسبت به نهادهای سیاسی بود.
اعتراضات علیه نتانیاهو
از سال ۲۰۱۷، موجی از تظاهرات گسترده در شهرهای مختلف اسرائیل علیه نتانیاهو شکل گرفت. شرکتکنندگان این اعتراضات، عملکرد او را در حوزههای شفافیت، عدالت اجتماعی، و سیاستگذاری درباره مسئله فلسطین زیر سؤال بردند.
در برخی دورهها، این اعتراضات به یکی از بزرگترین بسیجهای اجتماعی در تاریخ اسرائیل تبدیل شد و نشانهای از نارضایتی عمیق در میان اقشار مختلف، از جوانان گرفته تا چهرههای دانشگاهی و نظامیان بازنشسته بود. خواسته اصلی معترضان شامل کنارهگیری نتانیاهو از قدرت و مطالبه برگزاری انتخاباتی آزاد و سالم بود.
نقد سیاستهای اقتصادی نتانیاهو
رویکرد اقتصادی نتانیاهو تمرکز شدیدی بر آزادسازی اقتصاد و رشد بخش خصوصی داشت. اگرچه برخی شاخصهای اقتصادی رشد داشتند، اما منتقدان معتقدند که این سیاستها به گسترش شکاف طبقاتی و افزایش قیمت مسکن دامن زدهاند.
سیاستهای ریاضتی، کاهش بودجههای رفاهی، و کمتوجهی به نیازهای طبقات کمدرآمد موجب شد نارضایتیهایی در بخشهایی از جامعه، بهویژه در حوزههای بهداشت عمومی، آموزش، و خدمات پایهای شکل بگیرد. به اعتقاد منتقدان، چنین سیاستهایی به نفع اقلیت مرفه تمام شده و نیازهای اقشار متوسط و پایین را نادیده گرفتهاند.
ناکامیهای نتانیاهو در مذاکرات صلح
در دوران نخستوزیری بنیامین نتانیاهو، تلاشها برای رسیدن به صلح با فلسطینیها بارها آغاز شده اما هیچگاه به سرانجامی پایدار نرسیده است.
دیدگاههای سختگیرانه او نسبت به مسائل کلیدی مانند بازگشت پناهجویان فلسطینی، وضعیت نهایی اورشلیم و ادامه توسعه شهرکهای یهودی، فضای مذاکرات را متشنج و بینتیجه کردهاند.
این ناکامیها سبب شکلگیری موج تازهای از بیاعتمادی، خشونت و دوری سیاسی میان دو طرف شده و بسیاری از تحلیلگران، دیدگاههای نتانیاهو را یکی از عوامل اساسی در انسداد مسیر صلح میدانند.
جنجالهای شهرکسازی زیر نظر نتانیاهو
در دورههای نخستوزیری نتانیاهو، روند ساختوساز شهرکهای یهودی در مناطق اشغالی بهویژه در کرانه باختری و بخش شرقی اورشلیم شدت بیشتری گرفت. این پروژهها که اغلب در اراضی فلسطینی احداث شدهاند، از سوی نهادهای بینالمللی غیرقانونی شناخته شده و بهعنوان عامل تشدید درگیریهای منطقهای قلمداد میشوند.
چنین اقدامات عمرانی همزمان منجر به افزایش تنش میان اسرائیل و قدرتهای جهانی شد و موج تازهای از اعتراضات فلسطینی و درگیریهای مسلحانه را بهدنبال داشت.
اتهامات سوءمدیریت نتانیاهو
نتانیاهو افزون بر مواجهه با پروندههای قضایی، در مدیریت بسیاری از بحرانهای داخلی نیز با انتقاد روبهرو بوده است. منتقدان عملکرد او را در مواجهه با بحرانهایی چون همهگیری کرونا، چالشهای زیستمحیطی و نارسایی زیرساختها نابسنده میدانند.
این ضعفهای اجرایی، در کنار سیاستهای اقتصادی مورد بحث، موجب افت سطح خدمات عمومی و نارضایتی فزاینده از وضعیت معیشتی در میان لایههای مختلف جامعه شده است.
بیثباتی دولت نتانیاهو
در طول دوره زمامداری نتانیاهو، بحرانهای سیاسی و عدم انسجام حزبی بارها باعث سقوط دولتها و برگزاری انتخابات پیاپی شده است. اختلافات درونحزبی، تنشهای ایدئولوژیک و حاشیههای قضایی شخص نخستوزیر، پایداری ائتلافها را دشوار کردهاند.
نتیجه این بیثباتی، کندی در تصویب و اجرای طرحهای بلندمدت و تضعیف اعتماد عمومی به سازوکارهای سیاسی کشور بوده است.
فشارهای بینالمللی بر نتانیاهو
سیاستهای مناقشهبرانگیز نتانیاهو—بهویژه در حوزه توسعه شهرکسازی و برخورد با فلسطینیان—با انتقادات جدی از سوی نهادهای بینالمللی و برخی قدرتهای غربی روبهرو شده است.
ایالات متحده، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد بارها خواستار توقف ساختوسازهای غیرقانونی و بازگشت اسرائیل به روند دیپلماتیک مذاکرات شدهاند. این فشارهای دیپلماتیک تا حدودی منجر به انزوای سیاسی اسرائیل و پیچیدهتر شدن روابط آن با برخی دولتهای عربی شده است.
نتانیاهو آتش بس
در ژوئن ۲۰۲۵، بنیامین نتانیاهو بار دیگر به مرکز ثقل تحولات سیاسی و امنیتی خاورمیانه بازگشت؛ این بار در فضای پرتنش میان تهران و تلآویو و انتشار گزارشهایی درباره احتمال شکلگیری توافق آتشبس میان دو طرف.
طرح این آتشبس، که بهصورت تدریجی و با میانجیگری دونالد ترامپ رئیسجمهور وقت ایالات متحده مطرح شد، واکنشهای متضادی را در محافل دیپلماتیک بینالمللی برانگیخت.
برخی محافل اسرائیلی مدعی شدند که ایران از همان مراحل ابتدایی مفاد توافق را زیر پا گذاشته و پایبند نبوده، در حالی که مقامهای ایرانی این اتهامات را رد کرده و اسرائیل را به رفتارهای تحریکآمیز متهم کردند.
در این شرایط، نتانیاهو بار دیگر در جایگاه تصمیمگیر اصلی امنیتی و دیپلماتیک اسرائیل قرار گرفت؛ موضعگیریها و اظهارات او در خصوص این توافق احتمالی، توجه گسترده رسانهها و تحلیلگران سیاسی را جلب کرد.
نقش فعال و پررنگ نتانیاهو در مدیریت واکنش اسرائیل به این تحولات، بار دیگر نشان داد که او همچنان یکی از بازیگران کلیدی در عرصه سیاست منطقهای است و مواضع او در قبال ایران، بهویژه در بزنگاههای حساس، نقش محوری در شکلدهی به روند رویدادها ایفا میکند.
⏬مقالات پیشنهادی⏬
بیوگرافی دونالد ترامپزندگینامه عباس عراقچیاطلاعات سید علی خامنه ای